Για ποιά επικοινωνία να μιλήσουμε; Σίγουρα για την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων ! Αυτό είναι το μόνο σίγουρο.. Είναι οι κανόνες, όμως, της επικοινωνίας οι ίδιοι όταν
αναφερόμαστε στις οικογενειακές και τις φιλικές σχέσεις, τις
συνεργατικές και τις τυπικές ; Ασφαλώς υπάρχουν ομοιότητες, αλλά και
διαφορές. Και τι γίνεται με την επικοινωνία μεταξύ των δύο φύλων και την
επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων διαφορετικής ράτσας, εθνικότητας,
θρησκείας, κοινωνικής τάξης και πολιτικών πεποιθήσεων; Δεν θα έπρεπε
επίσης να εξετάσουμε το λεγόμενο επικοινωνιακό χάσμα των γενεών ;
Θα
ήταν, επίσης, σωστό να διερευνήσουμε τη σχέση του σύγχρονου ανθρώπου
τόσο με το άμεσο όσο και με το ευρύτερο φυσικό του περιβάλλον. Τέλος δεν
θα πρέπει να αγνοήσουμε το τεράστιο θέμα της επικοινωνίας του πολίτη με
τις κρατικές υπηρεσίες.
Θα
μου πείτε βέβαια ότι όλα αυτά τα διλήμματα είναι κάπως ρητορικά, αφού
είναι αυτονόητο ότι ο εκάστοτε "ειδικός" καλείται να περιορισθεί στην
ειδική οπτική γωνία που διαθέτει και να μην εισχωρεί σε ξένα χωράφια,
κάτι που θα δημιουργούσε ενδεχομένως σύγχιση. Aν τελικά επιλέξουμε να
περιορισθούμε στην ανθρώπινη επικοινωνία θα πρέπει να αποφασίσουμε σε
ποιό επίπεδο θα κινηθούμε . Θα μελετήσουμε την βιολογική επικοινωνία,
την συναισθηματική, την λογικο-συμβολική, την μη λεκτική, την
διαισθητική, την πνευματική ή όλες αυτές μαζί συν την έμμεση ηλεκτρονική
( τηλέφωνο, φαξ, ίντερνετ, κ.λ.π.) ;
Σαν
να μην έφτανε όλο αυτό το μπλέξιμο προσθέσαμε και ένα άλλο. Θα πρέπει
να εξετάσουμε την κρίση της επικοινωνίας στη σύγχρονη εποχή!
Εδώ
θα καταθέσουμε μερικές σύντομες σκέψεις, που δεν έχουν την απαίτηση να
καλύψουν το θέμα μας ούτε σε βάθος, ούτε σε έκταση. Ελπίζω τα δικά σας
σχόλια να εμπλουτίσουν και να εμβαθύνουν το θέμα μας, ακόμα
περισσότερο...
Είναι
πραγματικά παράδοξο να μιλάμε για κρίση της επικοινωνίας στην εποχή της
πληροφορικής, του διαδικτύου, των δορυφορικών διασυνδέσεων, των κινητών
τηλεφώνων και των υπερηχητικών πτήσεων. Ο πλανήτης έχει μεταμορφωθεί
σ'ένα μεγάλο χωριό. Οι αποστάσεις έχουν σημαντικά συρρικνωθεί. Οι
πληροφορίες μεταβιβάζονται από το ένα σημείο της υδρογείου στο άλλο σε
χρόνο μηδέν.
Και
όμως, ποτέ μέχρι σήμερα δεν ήταν τόσο έντονο το φαινόμενο της μοναξιάς
και της έλλειψης ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων! Με βάση
δημοσκοπήσεις που έγιναν σε αντιπροσωπευτικά δείγματα πολλών Δυτικών
κοινωνιών, βρέθηκε ότι περίπου το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού
υποφέρει από μεγάλη μοναξιά. Σε προηγούμενες γενιές ο άνθρωπος έχοντας
παθητικά υιοθετήσει τις αξίες που του είχαν διδάξει, διέθετε ισχυρά
κίνητρα και ξεκάθαρους στόχους, έστω και αν αυτοί ήταν ριζωμένοι στην
εξωτερική συμβατική πραγματικότητα. Αυτοί οι κοινοί κώδικες έπαιζαν τον
ρόλο του συνδετικού ιστού στην ανθρώπινη επικοινωνία. Τις τελευταίες
δεκαετίες, μετά την κατάρρευση των ιδεολογιών και των συλλογικών μύθων, ο
άνθρωπος έμεινε τραγικά μόνος και αποπροσανατολισμός.
Δε
θρηνούμε το θάνατο των απόλυτων πεποιθήσεων του παρελθόντος, που
προκάλεσαν μεγάλα δεινά στην ανθρωπότητα, ούτε νοσταλγούμε την παρουσία
"ισχυρών ανδρών", που θα μπορούσαν με αυταρχισμό να μας απαλλάξουν από
το βάρος της προσωπικής μας ευθύνης... Όπως κάθε κρίση, έτσι και η
παρούσα μπορεί , αν κάνουμε τις σωστές επιλογές, να αποτελέσει τον προθάλαμο για ένα ανώτερο επίπεδο κοινωνικής οργάνωσης και αυθεντικότερης ανθρώπινης επικοινωνίας.
Είναι
εύκολο να καταλάβει κανείς πως μια περίοδος κενότητας θ'ακολουθούσε
υποχρεωτικά το τέλος της εποχής των σιδερένιων ανθρώπων που είχαν τη
δύναμη, αλλά όχι και την ικανότητα να μαθαίνουν και να εξελίσσονται. Η
κενότητα έχει περάσει από το στάδιο της πλήξης στο στάδιο της
ματαιότητας και απελπισίας, πράγμα που εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους. Η
πλατιά διαδεδομένη χρήση των ναρκωτικών μεταξύ των νέων, συσχετίζεται
ακριβώς με το γεγονός ότι διαθέτουν πολύ λίγα σημαντικά πράγματα να
προσδοκούν στη ζωή τους, πέρα από την καριέρα και την υλική επιτυχία.
Βρίσκονται χωρίς θετικούς και δημιουργικούς στόχους. Ο άνθρωπος όμως δεν
μπορεί να ζήσει σε κατάσταση κενότητας για πολύ. Αν δεν τείνει προς
κάποιο ανώτερο, υπερπροσωπικό σκοπό, δεν τελματώνει απλώς, αλλά
επιπλέον, οι καταπιεσμένες δημιουργικές δυνατότητές του γίνονται
νοσηρότητα, απελπισία και τελικά εκτονώνονται με καταστροφική
δραστηριότητα.
Η
εμπειρία της κενότητας προέρχεται, συνήθως, από το αίσθημα ότι κάποιος
βρίσκεται σε παντελή αδυναμία να κάνει οτιδήποτε αποτελεσματικό για τη
ζωή του και τον κόσμο γενικότερα. Εφόσον αυτό που θέλουν και αισθάνονται
δεν έχει καμιά πραγματική σημασία, παύουν να έχουν επιθυμίες και
αισθήματα. Η αδιαφορία και η ισοπέδωση είναι μια μορφή άμυνας ενάντια
στο άγχος. Ο Έριχ Φρομ, έχει καταδείξει ότι οι άνθρωποι δε ζουν πια κάτω
από την εξουσία των ηθικών νόμων, αλλά κάτω από τον έλεγχο της
<<ανώνυμης εξουσίας>>, όπως είναι η κοινή γνώμη. Η εξουσία
αυτή αποτελείται από εμάς τους ίδιους, που όμως έχουμε χάσει την
ατομικότητά μας. Με άλλα λόγια φοβόμαστε την ίδια τη συλλογική μας
κενότητα!
Στα 1925 ο Τ.Σ.Έλιοτ έγραψε τα ακόλουθα προφητικά λόγια που ταιριάζουν περίφημα στον σύγχρονο άνθρωπο :
Είμαστε οι κούφιοι άνθρωποι
οι παραγεμισμένοι άνθρωποι
που προσπαθούμε ν'ακουμπήσουμε ο ένας
πάνω στον άλλο.
Με κεφαλομάντηλο γεμάτο άχυρο,
Αλίμονο!
Μορφή χωρίς σχήμα, σκιά χωρίς χρώμα,
παραλυμένη δύναμη, χειρονομία χωρίς κίνηση.
Ο
Κίρκεργκαρντ, ο Νίτσε και ο Κάφκα προέβλεψαν την καταστροφή των αξιών
που θα συνέβαινε στην εποχή μας. Τη μοναξιά, την κενότητα και το άγχος
που θα καταδυνάστευαν τον εικοστό αιώνα. Ο Νίτσε φοβόταν ότι η μεγάλη
πρόοδος του ανθρώπου στην τεχνική, χωρίς παράλληλη εξέλιξη στην ηθική
και την αυτογνωσία, θα οδηγούσε στον μηδενισμό. Το κύμα σφαγών, διωγμών
και τυραννίας στο μέσον του εικοστού αιώνα, αποτελεί επαλήθευση της
προφητείας του.
Ανάμεσα
στις αξίες που κλονίστηκαν ανεπανόρθωτα στην εποχή μας είναι η πίστη
στην αξία του ατομικού ανταγωνισμού και η πίστη στην παντοδυναμία
της ατομικής λογικής. Μετά την Αναγέννηση επικράτησε η αντίληψη, ότι
όσο περισσότερο εργαζόταν κάποιος για να προωθήσει το δικό του
οικονομικό συμφέρον και να γίνει πλούσιος, τόσο περισσότερο συνεισέφερε
στην υλική πρόοδο της κοινότητας. Αν αυτός ο συλλογισμός ίσχυε στα
πρώτα στάδια της βιομηχανικής εξέλιξης, σήμερα στην εποχή των
πολυεθνικών και του μονοπωλιακού καπιταλισμού, είναι μάλλον
καταστροφικός. Ο άνθρωπος πρέπει να μάθει να συνεργάζεται με τον διπλανό
του για το κοινό συμφέρον. Παρομοίως, τα μεγάλα παγκόσμια προβλήματα
που η φεουδαρχική απληστία δημιούργησε ( οικολογικές καταστροφές,
οικονομική
ανισότητα, πόλεμοι, γενοκτονίες κ.λ.π.), απαιτούν την ειλικρινή
επικοινωνία και συνεργασία όλων των λαών για να αντιμετωπιστούν
επιτυχώς.
Όταν
ο Σπινόζα, το 17ο αιώνα, χρησιμοποιούσε τον όρο λόγος, εννοούσε μια
στάση απέναντι στη ζωή σύμφωνα με την οποία το πνεύμα εναρμονίζει τα
συναισθήματα με τους ηθικούς στόχους και με άλλες πλευρές του
<<ολοκληρωμένου ανθρώπου>>.. Όταν οι σύγχρονοι χρησιμοποιούν
αυτό τον όρο, εννοούν συχνά την ψυχρή λογική του στυγνού συμφέροντος,
που υποβιβάζει τον άνθρωπο σε αριθμό και τις αξίες σε οικονομικούς
δείκτες.
Όταν ο άνθρωπος απανθρωπίζεται χάνει την πίστη στην αξιοπρέπειά, την μοναδικότητα και την την ελευθερία του.
Όπως
στο μυθιστόρημα του Αλμπέρ Καμύ <<Ο Ξένος>>, ο σύγχρονος
Σίσυφος ζει σαν μέσα σ'ένα όνειρο, χωρίς ν'αποκτά πραγματική σχέση με
τον κόσμο και τις πράξεις του, γιατί δεν έχει συνείδηση του εαυτού του. Ο
διαμελισμός της ψυχής και του νου, του πνεύματος και του σώματος, που
άρχισε με τον Καρτέσιο, οδήγησε σε κατακερματισμό της προσωπικότητας του
ανθρώπου. Το αποτέλεσμα είναι η καταπίεση και η σύγκρουση ανάμεσα στο
ένστικτο, το εγώ και το υπερεγώ, όπως λέει ο Φρόιντ. Οι άνθρωποι οι
οποίοι φθάνουν μέχρι τον συμβουλευτικό θάλαμο του ψυχοθεραπευτή, δεν
αποτελούν αποκλειστικά παθολογικές εξαιρέσεις. Πολύ συχνά είναι από τα
πιο ευαίσθητα και προικισμένα μέλη της κοινωνίας. Είναι, κυρίως, εκείνοι
για τους οποίους η συμβατική προσποίηση και νευρωτική άμυνα δε
λειτουργεί πια. Χρειάζονται βοήθεια γιατί είναι λιγότερο επιτυχημένοι
στην εκλογίκευση από τον <<καλά προσαρμοσμένο>> πολίτη, που
είναι σε θέση προς το παρόν να καλύπτει τις εσωτερικές του συγκρούσεις.
Μαζί
με την απώλεια της αίσθησης του ενωτικού εγώ,συμπορεύεται και η έκπτωση
της γλώσσας, ως μέσου διαπροσωπικής επικοινωνίας. Ας πάρουμε τη λέξη
<<αγάπη>>, για παράδειγμα, μια λέξη που, όπως είναι φανερό,
θα έπρεπε να είναι πολύ σπουδαία για τη μεταβίβαση των ανθρωπίνων
συναισθημάτων. Όταν τη χρησιμοποιείται, ο συνομιλητής σας μπορεί να
νομίζει ότι εννοείται Χολιγουντιανούς έρωτες ή συναισθηματισμούς λαϊκών
τραγουδιών, ή φιλανθρωπία ή φιλία ή σεξουαλική ορμή ή οτιδήποτε. Το ίδιο
ισχύει σχεδόν για κάθε σπουδαία λέξη, που αναφέρεται σε τομείς όπως
<<αλήθεια>>, <<ελευθερία>>,
<<ακεραιότητα>>, <<πνεύμα>>,
<<ελευθερία>>, <<ανθρωπισμός>>, ακόμα και η λέξη
<<εγώ>>. Οι περισσότεροι άνθρωποι αποδίδουν κάποιο
προσωπικό νόημα σ'αυτούς τους όρους, που μπορεί να είναι πολύ
διαφορετικό από αυτό που δίνει ο διπλανός του. Η απώλεια της
αποτελεσματικότητας της γλώσσας είναι σύμπτωμα μιας εκφυλισμένης
ιστορικής περιόδου. Στην άνοδο διαφόρων ιστορικών εποχών η γλώσσα είναι
δυνατή και δεσμευτική. Παράδειγμα η Ελληνική του 5ου π.χ. αιώνα, στην
οποία ο Αισχύλος και ο Σοφοκλής έγραψαν τις κλασικές τραγωδίες τους.
Αντίθετα σε περιόδους κατάπτωσης η γλώσσα γίνεται αδύναμη, αόριστη και
μη δεσμευτική.
Υπάρχουν
και άλλες μορφές διαπροσωπικής επικοινωνίας εκτός από τις λέξεις, όπως
οι εικαστικές τέχνες και η μουσική. Πολλά μοντέρνα ρεύματα είναι τόσο
δυσνόητα και χρησιμοποιούν μια τόσο προσωπική γλώσσα, που δεν
πετυχαίνουν να μεταφέρουν κανένα μήνυμα, αν υποθέσουμε ότι περιέχουν
κάτι τέτοιο. Πρέπει όμως να ομολογήσουμε ότι αυτές ακριβώς οι
δυσαρμονικές και κενές εικόνες, που συχνά εμφανίζονται στα μουσεία
μοντέρνας τέχνης, απεικονίζουν τίμια της αποκαλυπτικές συνθήκες
διαμελισμού της εποχής μας. Ο ηθικός σεισμός έφερε στο φως όλα τα
απωθημένα σκοτεινά πλάσματα του ασυνειδήτου. To άσχημο, το άμορφο, το
ασεβές και το χυδαίο πέρνουν την εκδίκησή τους από το κάλλος, την
αρμονία και το ιδανικό.
Ελλείψει
μιας κοινής γλώσσας καλύπτουμε την μοναξιά μας φλυαρώντας με τους
άλλους για πράγματα για τα οποία διατηρούμε ακόμα κάποια γλωσσική
ικανότητα. Για τα καθημερινά γεγονότα, τις τιμές του χρηματιστηρίου και
για τα τελευταία δελτία καιρού. Υπνωτισμένοι μπροστά στις οθόνες των
τηλεοράσεων έχουμε χάσει και το τελευταίο προπύργιο της ανθρωπινότητάς
μας, που είναι η αίσθηση του τραγικού. Αυτή η αίσθηση είναι η άλλη
πλευρά της πίστης που έχει κάποιος στη σπουδαιότητα της ανθρώπινης
ύπαρξης. Εμείς καθισμένοι αναπαυτικά στις πολυθρόνες μας καταναλώνουμε
σιωπηλοί τα δείπνα μας, μαζί με μια εκατόμβη διαμελισμένων κορμιών από
τον τελευταίο βομβαρδισμό ή την τελευταία τρομοκρατική ενέργεια.. Επειδή
και αυτό το προϊόν έπαψε να έχει υψηλή τηλεθέαση τώρα προετοιμαζόμαστε
για τις νέες κανιβαλιστικές-ηδονοβλεπτικές περιπέτειες του Μεγάλου
αδερφού. Και έπεται συνέχεια ...; Η εξάρτηση από την επίπεδη εικονική
πραγματικότητα μας κάνει τελικά αναίσθητους στην ζωντανή πραγματικότητα
Ο
Ραμπού, η Μόνικα και ο Ραμόν ήταν μια ήρεμη, αν όχι ιδιαίτερα
τρυφερή,οικογένεια ουραγκοτάγκων.. Οι υπεύθυνοι του ζωολογικού κήπου της
Πετρούπολης έβλεπαν τον ηλικίας δύο μηνών Ραμόν να βαριέται και
σκέφτηκαν ότι μια τηλεόραση θα τον βοηθούσε να περάσει πιο ευχάριστα
τους ατέλειωτους χειμωνιάτικους μήνες.Είδαν το θέμα όμως και από
παιδαγωγική πλευρά : εάν οι γονείς έβλεπαν σε βιντεοκασέτες πως
συμπεριφέρονται οι όμοιοί τους στη φύση, ίσως να πρόσεχαν περισσότερο το
παιδί τους, προς το οποίο ομολογουμένως δεν έδειχναν ιδιαίτερη στοργή.
Το μόνο που δεν πέρασε από το μυαλό των υπευθύνων ήταν η πραγματική
αιτία αυτής της συμπεριφοράς : η αιχμαλωσία. Όπως και ν'άχει, η
πρωτοβουλία τους έκανε τα πράγματα χειρότερα. Ο πατέρας περνάει πλέον
όλη τη μέρα μπροστά στο γυαλί, αδιαφορώντας παντελώς για τα υπόλοιπα
μέλη της οικογένειας. Η μητέρα, που πριν γεννήσει είχε πλούσια
καλλιτεχνική δραστηριότητα, έχει πέσει σε κατάθλιψη. Και τον μικρό Ραμόν
τον φροντίζει και τον ψυχαγωγεί το προσωπικό του ζωολογικού κήπου. Ο
Καρλ Πόπερ δικαιώνεται, γράφουν στο σχετικό τους ρεπορτάζ οι
<<Τάιμς της Μόσχας>>. Η τηλεόραση αποβλακώνει, υπνωτίζει,
διαλύει τον οικογενειακό ιστό, σκοτώνει κάθε ενδιαφέρον. Κι ας μη
βιαστούμε να υποθέσουμε ότι αυτά αφορούν μόνο τους ουραγκοτάγκους! Τι
διαφορά έχει η πάρα πάνω περίπτωση από μια τριμελή ανθρώπινη οικογένεια
που ζει σ'ένα διαμέρισμα-κλουβί μιας μεγαλούπολης; Δεν αναζητούν κι
αυτοί μια φαινομενική διέξοδο από την αιχμαλωσία τους στα ντοκιμαντέρ,
τα τοκ-σόου και τις σαπουνόπερες ;
O Γουίλιαμ
Τζέιμς παρατήρησε κάποτε ότι αυτοί που ενδιαφέρονται για την εξυγίανση
του κόσμου, καλά θα κάνουν ν'αρχίσουν από τον εαυτό τους. Η
διέξοδος βρίσκεται, λοιπόν, στην ανακάλυψη ενός νέου ενοποιητικού
κέντρου αξιών μέσα μας. Η κατανόηση του ανθρώπινου ψυχισμού, που οι
μεγάλες φιλοσοφικές παραδόσεις και η ανθρωπιστική ψυχολογία μας
παρέχουν, μπορούν να αποτελέσουν σήμερα τα θεμέλια και την κατευθυντήρια
πορεία για την ίδρυση μιας πραγματικά ανθρώπινης κοινωνίας. Ο Μάσλοου
διακρίνει τις καθαρά ανθρώπινες ανάγκες σε ανάγκη ενότητας, δημιουργίας,
νοήματος προσανατολισμού, αυτοπραγμάτωσης και υπέρβασης.
*Η ανάγκη ενότητας με
τα άλλα όντα και με τη Φύση είναι επιτακτική ανάγκη, από την εκπλήρωση
της οποίας εξαρτάται η επιβίωση του ανθρώπου. Είναι η εμπειρία της
συμμετοχής και της άμεσης επικοινωνίας, που ξεπερνώντας τον στείρο
ναρκισσισμό, επιτρέπει την πλήρη ανάπτυξη του ατόμου.
*Μέσω της δημιουργίας ο
άνθρωπος ξεπερνά τον παθητικό ρόλο του πλάσματος, για να υψωθεί στο
βασίλειο της σκοπιμότητας και της ελευθερίας. Η καταστροφικότητα είναι
αποτέλεσμα της μη βιωμένης δημιουργικά ζωής.
*Αν ο άνθρωπος δεν διαθέτει ένα υποκειμενικά ικανοποιητικό πλαίσιο προσανατολισμού δεν
μπορεί να ζει μια υγιή ζωή. Ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους, όλα τα
συστήματα αναφοράς ανταποκρίνονται στην ανάγκη του ανθρώπου να έχει όχι
μόνο ένα νοητικό σύστημα, αλλά και ένα αντικείμενο αφοσίωσης,που δίνει νόημα στην
ύπαρξή του και στη θέση που κατέχει στον κόσμο. Ας θυμηθούμε τα λόγια
του Καζαντζάκη που περιγράφει έξοχα την ανάγκη για νόημα στην "Αναφορά
στον Γκρέκο" : << Κάθε άρτιος άνθρωπος έχει μέσα του, στην καρδιά
της καρδιάς του, ένα κέντρο μυστικό και γύρα του περιστρέφονται τα
πάντα. Ο μυστικός αυτός στρόβιλος δίνει ενότητα στο στοχασμό και στην
πράξη μας και μας βοηθάει να βρούμε ή να εφεύρουμε την αρμονία του
κόσμου.. Αλίμονο στον άνθρωπο που μέσα του δε νιώθει να τον κυβερνάει
ένας απόλυτος μονάρχης: η ζωή του κατασκορπίζεται ακυβέρνητη και
ασυνάρτητη σε όλους τους ανέμους>>.
*Το ανθρωπιστικό πρότυπο της ψυχικής υγείας δεν είναι ο μέσος νευρωτικά προσαρμοσμένος άνθρωπος, αλλά ο ολοκληρωμένος,αυτοπραγματωμένος ή
εξατομικευμένος κατά τον Γιουνγκ. : ο άνθρωπος αυτός, δηλαδή, που έχει
ενεργοποιήσει και αναπτύξει όλες τις ικανότητές του σε μέγιστο βαθμό.
Ο κολοφώνας της αυτοπραγμάτωσης είναι η αυτο-υπέρβαση. Η
αυτο-υπέρβαση δεν είναι ένα όνειρο, μια ουτοπία. Είναι εκείνο το
εξελικτικό άλμα του ανθρώπου, που ξεπερνώντας τα στενά όρια της
ξεχωριστής του υπόστασης, ανυψώνεται στη λυτρωτική σύνδεση με το Όλον : ο
μεταξοσκώληκας που γίνεται πεταλούδα ...;
O ι
ιδιότητες της ελευθερίας, της υπευθυνότητας, του θάρρους της αγάπης και
της εσωτερικής ακεραιότητας είναι ιδανικά που κανείς δεν τα φτάνει
εύκολα. Αποτελούν όμως τους ψυχολογικούς στόχους που δίνουν νόημα στην
πορεία μας προς την ολοκλήρωση και την αυθεντική επικοινωνία. Όταν ο
Σωκράτης περιέγραφε τον ιδεώδη τρόπο ζωής και την ιδανική κοινωνία, ο
Γλαύκων είπε : << Σωκράτη, δεν πιστεύω πως υπάρχει μια τέτοια Πόλη
του Θεού πουθενά στη γη>>. Και ο Σωκράτης του απήντησε :
<<Ανεξάρτητα από το αν μια τέτοια πόλη υπάρχει στον ουρανό ή θα
υπάρξει ποτέ στη γη, ο συνετός άνθρωπος πρέπει να ζει σύμφωνα με τα ήθη
αυτής της πόλης. Έτσι μόνο θα χτίσει σωστά το σπίτι του>>.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιό σας
Φίλοι του ιστολογίου, παρακαλώ να κάνετε ελεύθερα τον σχολιασμό σας, αλλά να απέχετε από ύβρεις και προσβολές προσώπων, καθώς και να χρησιμοποιείτε την Ελληνική γλώσσα και γραφή (όχι greeklish). Προσβλητικά και υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται. Επίσης διαγράφονται spam και διαφημίσεις άλλων ιστολογίων, αλλά και κάθε άλλο σχόλιο που δεν συνάδει με το ύφος και το ήθος που ορίζει ο δημιουργός και διαχειριστής του ιστολογίου.
ΠΡΟΣΟΧΗ:
Τα σχόλια ελέγχονται πριν δημοσιευθούν.
.