Η ιδέα μιας «πόλης 15 λεπτών», στην οποία οι κάτοικοι ζουν σε μικρή απόσταση με τα πόδια ή με ποδήλατο από όλες τις καθημερινές τους ανάγκες ήταν που αγκαλιάστηκαν από πολλούς δημάρχους σε όλο τον κόσμο κατά την διάρκεια της παγκόσμιας πανδημίας ως κεντρική αρχή σχεδιασμού.
Ωστόσο, υπάρχουν κίνδυνοι από την εφαρμογή ενός μοντέλου που σχεδιάστηκε στην Ευρώπη σε πολλές πόλεις της Βόρειας Αμερικής, προειδοποιούν ορισμένοι ειδικοί σε θέματα αστικών περιοχών. Η μεταφύτευση του 15λεπτου προτύπου πόλης πέρα από τον Ατλαντικό θα μπορούσε να είναι «υποθετική και αποικιακή», δήλωσε ο αστικός σχεδιαστής και στοχαστής Jay Pitter από το Τορόντο στο Συνέδριο CityLab 2021, που φιλοξενείται από την Bloomberg Philanthropies και το Aspen Institute.
Επιφανειακά, αυτές οι γειτονιές των 15 λεπτών μπορεί να ακούγονται ευχάριστες και βολικές. Αλλά υπάρχει ένα πλεονέκτημα καταναγκασμού. H βασική ιδέα μιας πόλης 15 λεπτών δεν είναι στην πραγματικότητα καθόλου πόλη. Είναι ένας θύλακας – ένα γκέτο – μια υποδιαίρεση.
Στους παγκοσμιοποιητές αρέσει να παρουσιάζουν τις 15λεπτες πόλεις τους ως “για τους ανθρώπους, το περιβάλλον και το γενικότερο καλό”. Ωστόσο, ο Hopkins προειδοποιεί ότι αυτοί οι ισχυρισμοί δεν είναι παρά ένας τρόπος να ελέγχουν τους ανθρώπους. Επιπλέον, αυτοί οι περιορισμοί προέρχονται από υψηλά ιστάμενους πολιτικούς και πλούσιους θεσμούς που δεν ακολουθούν τους δικούς τους κανόνες. Και μόνο μετά τα λουκέτα του Κόβιντ κατάφερε να επικρατήσει η μέχρι πρότινος αδιανόητη ιδέα του περιορισμού των ανθρώπων στις τοπικές τους περιοχές για το γενικότερο καλό.
Από πού προήλθε λοιπόν αυτή η ιδέα της “πόλης των 15 λεπτών”;
Η απάντηση είναι: από ένα ανίερο μείγμα του Βρετανικού Εργατικού Κόμματος, της Αμερικανικής πλουτοκρατίας, των Ηνωμένων Εθνών και της Γαλλικής ακαδημαϊκής κοινότητας.
Η ιδέα της πόλης των 15 λεπτών γεννήθηκε με το “C40”. Με πρόεδρο σήμερα τον δήμαρχο του Λονδίνου Sadiq Khan, το C40 αυτοαποκαλείται “δίκτυο δημάρχων σχεδόν 100 κορυφαίων πόλεων παγκοσμίως που συνεργάζονται για την επίτευξη της επείγουσας δράσης που απαιτείται τώρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης”.
Κεντρικό ρόλο στην γέννηση του σχεδίου διαδραμάτισε ένας άλλος πρώην δήμαρχος του Λονδίνου, ο Ken Livingstone. Ο Λίβινγκστον ήταν συχνά σαφής στην ιδεολογία του κατά του αυτοκινήτου. Το 1999, λίγο πριν γίνει δήμαρχος, ο Λίβινγκστον δήλωσε χαρακτηριστικά: “Μισώ τα αυτοκίνητα. Αν αποκτήσω ποτέ ξανά εξουσία, θα τα απαγορεύσω όλα”.