Ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης παρουσιάζει στη Σκηνή (αριστερά), που εδώ αντιπροσωπεύει το θέατρο, ένα προσωπείο του Ηρακλή, υπό την επίβλεψη του Διονύσου.
O ΟΡΦΕΑΣ, που θεωρούνταν σαν γιος του Βάκχου, ήταν ο πρώτος ιερέας της διονυσιακής λατρείας. Κέντρα των Ορφικών υπήρχαν πολλά· στη Θάσο, στη Θράκη και στα Τέμπη. Εκεί στα Τέμπη υπήρχε ναός αφιερωμένος στο Διόνυσο-Ζαγρέα. Κάθε χρόνο γίνονταν γιορτές και οι εκλεκτοί μυούνταν στα μυστήρια του θεού.
Oι τάξεις των μυημένων ήταν τρεις. Oι άντρες ανήκαν, ανάλογα με τη μύησή τους, στους «μύστες του Βάκχου βρέφους», στους «μύστες του ηρωικού Ηρακλή» και στους «μύστες του κατασπαραγμένου Βάκχου». Oι γυναίκες ανήκαν ανάλογα στις «νύμφες-φίλες της Περσεφόνης», στις «μυστικές ερωμένες της Αφροδίτης» και στις «θρηνούσες την Περσεφόνη». Όλοι οι λάτρεις μαζεύονταν από τις γύρω περιοχές στεφανωμένοι με κισσό και φορώντας δέρματα ελαφιού. Όταν έφταναν και οι μύστες άρχιζαν όλοι να τραγουδάνε έναν ύμνο για τον θεό. Στο τέλος αναφωνούσαν «Ευοί Βάκχε, Ευοί». Καθώς προχωρούσε η μέρα οι χοροί και τα τραγούδια δυνάμωναν κάτω από τους ήχους των αυλών και των τυμπάνων, αλλά και της λύρας που ήταν το αγαπητό όργανο του Ορφέα. Όταν έπεφτε η νύχτα, το σκηνικό άλλαζε, γιατί οι υποψήφιοι ετοιμάζονταν για τη μύηση.
Αυτή γινόταν σε ένα υπόγειο άντρο, ένα θολωτό σπήλαιο όπου έμπαινε κανείς μέσα από μια μυστική είσοδο. H σπηλιά φωτιζόταν με δαδιά, και από φυσικές ρωγμές του εδάφους έβγαινε θερμός αέρας από τα έγκατα της γης. Σε ένα βωμό έκαιγε δάφνη και η ατμόσφαιρα γινόταν πιο μυστηριακή με την παρουσία μιας σφίγγας. Tι αποκαλυπτόταν εκεί στον υποψήφιο; Κανένας δεν άφησε γραπτή μαρτυρία.
O Βάκχος για τους Ορφικούς ήταν το ενοποιητικό στοιχείο του σύμπαντος. Υπήρχε και μέσα στον άνθρωπο και έπρεπε να καλλιεργηθεί με τη μορφή του θείου βρέφους με τη βοήθεια του Ερμή, του αγγελιαφόρου των θεών.
O Βάκχος, σαν γιος της Δήμητρας, ήταν αδελφός της Περσεφόνης. H Περσεφόνη, που αντιπροσωπεύει την Ψυχή του Κόσμου, είχε ήδη θυσιαστεί. O Βάκχος ερχόταν σαν απελευθερωτής.
Αυτό το θείο δράμα δεν λαβαίνει χώρα μόνο μέσα στον κόσμο, αλλά και μέσα στον άνθρωπο. Tο διονυσιακό στοιχείο θα ενεργούσε σαν απελευθερωτής. Για να γίνει αυτό, έπρεπε να λάβει χώρα η ιερογαμία ανάμεσα στην Περσεφόνη και στο Βάκχο κι αυτό θα γινόταν πάλι μέσα στο μυημένο στην κατάλληλη στιγμή.
H διονυσιακή λατρεία των Ορφικών πέρασε στους Δελφούς, όπου λέγεται πως ήταν θαμμένο το σώμα του Βάκχου, γιατί σύμφωνα με μια παράδοση ο Απόλλωνας πρόλαβε και πήρε το διαμελισμένο σώμα του και το έθαψε στους Δελφούς. Κάθε δυο χρόνια γίνονταν εκεί και στις πλαγιές του Παρνασσού τα λεγόμενα Διονυσιακά Όργια (από τη λέξη έργα, δηλαδή τελετές και ιερουργίες).
Σαν γιος της Δήμητρας και αδελφός της Περσεφόνης, ο Βάκχος έπαιζε μεγάλο ρόλο στα μυστικά δρώμενα των Ελευσίνιων Μυστηρίων. Στην Ελευσίνα ήταν γνωστός σαν μυστικός Ίακχος (ίακχος λεγόταν και η πομπή των Αθηναίων στα Ελευσίνια Μυστήρια), δηλαδή κύριος και γνώστης των ιαχών. Αυτές οι ιαχές ήταν λέξεις δίχως κανένα νόημα, ήταν όμως λέξεις δύναμης που εκφωνούσαν οι ιακχάζοντες λάτρεις του μέσα στην ιερή μανία τους. Εδώ ο Ίακχος αντιπροσώπευε τον «οίνο» και η Δήμητρα τον «άρτο», αφού ήταν θεά των δημητριακών.
O Βάκχος ήταν θεός νυκτάλιος, γι’ αυτό και οι τελετές του ονομάζονταν νυκτάλια. Είναι ο νυχτερινός ήλιος που φωτίζει και αποκαλύπτει τις μυστικές πτυχές του υποκειμενικού κόσμου του ανθρώπου. M’ αυτό το φωτισμό η ψυχή εξαγνίζεται, ζει και πάλι τη θεία ευδαιμονία και ενώνεται με το πνεύμα. Αντιπροσωπεύει επίσης την πορεία του ήλιου από τη φθινοπωρινή ισημερία ως την εαρινή ισημερία, γι’ αυτό και όλες οι γιορτές προς τιμήν του τελούνταν σ’ αυτό το διάστημα.
H διονυσιακή λατρεία μπόρεσε και ενέπνευσε τους αρχαίους Έλληνες και τόνωσε το μειωμένο θρησκευτικό ενδιαφέρον τους στο δωδεκάθεο. O Διόνυσος έφερε ελπίδα για πνευματική αναγέννηση και πιο εύκολα μέσα για την επίτευξή της. Από τη θρησκεία αυτή προήλθε όχι μόνο το θέατρο (τραγωδία και κωμωδία), αλλά και η αγάπη προς την ελευθερία, πνευματική και σωματική. Kατά τη διάρκεια των εορτών του ελευθερώνονταν οι δούλοι, και οι Ρωμαίοι τον λάτρευαν σαν Ελευθερωτή (Liber).
Ήταν ένας ανερχόμενος Μεσσίας, ένας Μεσσίας που δεν τέλειωσε ακόμη το έργο του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιό σας
Φίλοι του ιστολογίου, παρακαλώ να κάνετε ελεύθερα τον σχολιασμό σας, αλλά να απέχετε από ύβρεις και προσβολές προσώπων, καθώς και να χρησιμοποιείτε την Ελληνική γλώσσα και γραφή (όχι greeklish). Προσβλητικά και υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται. Επίσης διαγράφονται spam και διαφημίσεις άλλων ιστολογίων, αλλά και κάθε άλλο σχόλιο που δεν συνάδει με το ύφος και το ήθος που ορίζει ο δημιουργός και διαχειριστής του ιστολογίου.
ΠΡΟΣΟΧΗ:
Τα σχόλια ελέγχονται πριν δημοσιευθούν.
.