Η υλιστική φιλοσοφία εκμηδενίζει τη λογική;

Η υλιστική φιλοσοφία εκμηδενίζει τη λογική;

Όταν η φιλοσοφία δεν συμβαδίζει με την κοινή ανθρώπινη λογική και αρνείται κάθε τι ανώτερο, μήπως υπάρχει πρόβλημα στην ίδια τη φιλοσοφική σκέψη ορισμένων «γιγάντων» του ορθολογισμού ή του «θεάτρου του παραλόγου»; Διαβάστε τι γράφουμε μέσα στο έργο μας: «Η Βίβλος της Αλήθειας»!..

«Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι ποτέ δεν σφάλλουν γιατί ποτέ δεν προτείνουν τίποτε λογικό».
ΓΚΑΙΤΕ

ΕΙΝΑΙ ομολογουμένως, παραδεκτή η αλήθεια ότι, εις την σημερινήν εποχήν, ο κόσμος έχει βυθισθεί μέσα εις ένα μεγάλο έρεβος. Ένα πνευματικό σκότος που το έχουν δημιουργήσει οι άρχοντες του ψεύδους, της απάτης και της μεγάλης πλάνης, όπως είναι ο (κατά τα άλλα σμπαθέστατος) Ζαν Πωλ Σαρτρ δια τον οποίον, κυρίως, θα ομιλήσωμεν σήμερον.
Εάν κάνωμεν μίαν ιστορικήν αναδρομήν και θελήσoμεν να εύρωμεν το κύριον χαρακτηριστικόν της φιλοσοφίας των τριών τελευταίων αιώνων, συγκεκριμένως από της εποχής του Καρτέσιου, θα ίδωμεν ότι η φιλοσοφία αυτή κυμαίνεται μεταξύ δύο διαφορετικών ρευμάτων. Το ένα είναι ο ορθολογισμός (ρασιοναλισμός), και το άλλο εμπειρισμός.
Ο ορθολογισμός είναι το φιλοσοφικόν σύστημα εκείνο το οποίον έχει την αξίωσιν, ότι εννοεί και εξηγεί τα πάντα με το λογικόν. Έχει, βεβαίως, προτίμησιν εις τ' αφηρημένα πράγματα και στις γενικές σκέψεις ή στους συλλογισμούς.
Ο εμπειρισμός είναι το σύστημα εκείνο το οποίο παραδέχεται ακριβώς τα αντίθετα. Δεν υιοθετεί δηλαδή την κυριαρχία του λογικού, πράγμα που σημαίνει, ότι δεν το παραδέχεται γιατί περιορίζεται μόνον σ' εκείνα που προσφέρει η πείρα. Με λίγα λόγια αρκείται στην περιγραφή των γεγονότων, όπως ακριβώς αυτά εμφανίζoνται.

Προσπαθώντας κανείς να εμβαθύνη περισσότερο στο φαινόμενο αυτό της συγχρόνου σκέψεως, θα διαπιστωθή ότι το γεγονός τούτο οφείλεται κυρίως στην έλλειψη της πίστεως.
Όπως διατείνεται και ο Δρ. Δημ. Μαγκριώτης, δεν θέλομεν να υποστηρίξωμεν ότι η πίστις ημπορεί να επεμβαίνη στα ζητήματα της φιλοσοφίας, διότι πρόκειται για δύο διαφορετικές πνευματικές τάσεις. Πλην, όμως, η πίστις, ως υπερβατική, είναι δυνατόν να οδηγήση την φιλοσοφικήν σκέψιν δια μέσου των σκοπέλων και των πλανών που την απειλούν.
Βεβαίως, θα μας πείτε, είναι πολύ πιο εύκολο να συναντήση κανείς την πλάνην, παρά να βρη την αλήθειαν. Η πλάνη βρίσκεται στην επιφάνεια, ενώ η αλήθεια κρύβεται βαθιά, και δεν νομίζουμε, ότι είναι φανερός εις όλους τους ανθρώπους ο τρόπος δια να βρεθή. Εις το σημείον αυτό, ημπορούμε μετά βεβαιότητος να είπωμεν ότι, πολλές φορές, πλάνη είναι η έλλειψις του ενδιαφέροντός μας δια την αλήθειαν, που προσφέρει η λογική. Μία λογική που είναι ταυτισμένη με την αλήθειαν!
Θέτοντας λοιπόν την λογικήν επί τάπητος, θα παρατηρήσωμεν ότι, αφ' ης στιγμής ο Καρτέσιος διεκήρυξεν την αυτονομίαν της φιλοσοφίας και της εστέρησε τον παράγοντα της σταθερότητος, την οποίαν της πρόσφερε κατά το παρελθόν η Αποκάλυψις, ήρχισεν και η συνεχής διακύμανσίς της μεταξύ του ορθολογισμού (ρασιοναλισμού) και του εμπειρισμού.
Κατά τον προαναφερθέντα δόκτορα, άλλοτε μεν παρατηρούμε την φιλοσοφία να νομίζη, ότι κατανοεί τα πάντα, άλλοτε δε να διαπιστώνη την αποτυχίαν του λογικού. Αλλά, μόλις περάσει η κρίσις, λησμονούνται η απογοήτευσις και η αποθάρρυνσις, και τότε αρχίζει πάλιν εκ νέου η φιλοσοφία να κατασκευάζη άλλα συστήματα, εως ότου έλθει ο καιρός να κατακρημνισθούν και αυτά με την σειράν τους!
Ένα παρόμοιο κατασκεύασμα της φιλοσοφίας των νεοτέρων χρόνων είναι και ο Υπαρξισμός. Η φιλοσοφική αυτή θεωρία που αντιτίθεται στον ρασιοναλισμό διότι, όπως πιστεύουν οι οπαδοί του, επιζητεί να προσδιορίση ή να περιγράψη την ύπαρξιν του ανθρώπου, την ζωήν του, την επιλογήν που κάμνει, την γέννησιν και τον θάνατό του, όπως είναι εις την πραγματικότητα, χωρίς αφηρημένους συλλογισμούς διότι - ισχυρίζονται - κατά τον υπαρξισμόν καμία αφηρημένη ιδέα δεν ημπορεί να εκφράση την προσωπικότητα του ανθρώπου, ούτε και να προσδιορίση το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του.

Φιλοσοφία της μόδας

Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι πιστεύουν ότι, όπως συμβαίνει με πολλά άλλα πράγματα στον κόσμον αυτό, έτσι και στα φιλολογικά ή φιλοσοφικά ζητήματα, η μόδα παίζει σπουδαίο ρόλο, διότι αποτελεί φαινόμενον κοινωνικό και έχει τις ρίζες της μέσα εις την ανθρώπινη φύση.
Πρέπει, όμως, για να είναι της μόδας μια φιλοσοφία, να συγκεντρώνη ορισμένες ιδιότητες, δηλαδή αφ' ενός μεν να παρουσιάζη κάποια πρωτοτυπία στις ιδέες της, αφ' ετέρου δε να περιέχη στοιχεία που να είναι αντίθετα προς τις ιδέες και τις τάσεις που επικρατούν. Με λίγα λόγια, πρέπει να έχει χαρακτήρα επαναστατικό και μάλιστα κάπως σκανδαλώδη ώστε να προκαλή εντύπωση και θόρυβο!
«Και οι δύο αυτές προϋποθέσεις - κατά τον Δημ. Μαγκριώτην - εφαρμόζονται θαυμάσια στον άθεον υπαρξισμόν, ο οποίος αποτελεί μια φιλοσοφία της "απελπισίας", του "παραλόγου" και του "μηδενός". Είναι λοιπόν πολύ φυσικόν μία φιλοσοφία του είδους αυτού, που περιγράψαμε, να γίνη της μόδας. Άλλο όμως είναι το ζήτημα αν η φιλοσοφία αυτή προσφέρει κάτι χρήσιμο στην ανθρωπότητα. Αν λέγαμε ότι συμβαίνει το αντίθετον, θα είμεθα πλησιέστερα προς την πραγματικότητα διότι προσφέρει πολύ κακήν υπηρεσίαν στην ανθρωπότητα. Μάλλον θα πρέπει να πούμε, ότι εγκληματεί κατά της κοινωνίας, διότι με την πεσιμιστικήν της ιδεολογίαν προσπαθεί να πείση τον άνθρωπον ότι η απελπισία και ο παραλογισμός είναι η φυσική του κατάστασις και ότι απολύτως τίποτε δεν πρέπει να ελπίζη ούτε και να πιστεύη»!
Τίθεται, όμως, το ερώτημα:
--Δυνάμεθα να αρνηθούμε την ύπαρξιν και την πραγματικότητα του φυσικού και του ηθικού κακού, την στιγμήν κατά την οποίαν το βλέπουμε ολοζώντανο καθημερινώς γύρω μας;
"Κάθε φιλοσοφικόν σύστημα – καταλήγει ο ως άνω επιστήμων - αν θέλει να προσφέρη κάποια θετική και ωφέλιμη υπηρεσία στην ανθρωπότητα, θα πρέπει να κατευθύνη και να ενισχύη τον άνθρωπο προς την αισιοδοξία και την πίστη, θα πρέπει να τον καθοδηγεί ώστε να ζήση μια ζωή καλύτερη και ανώτερη για να ημπορέση να πραγματοποιήση τον προορισμόν του εδώ στον κόσμον»!...

Εκπρόσωποι του Υπαρξισμού

Οι κυριότεροι εκπρόσωποι του Υπαρξισμού (Χριστιανικού και Άθεου), δια τον οποίον, ελλείψει χώρου, θα ομιλήσωμεν την επόμενη φοράν, είναι οι εξής:
* Σέρεν Κίργκεγκααρδ (1818 εως 1855): Οι περισσότεροι σύγχρονοι υπαρξισταί ευρίσκουν εις τον Κίργκεγκααρδ τον πρόδρομόν των. Λογοτέχνης και θρησκευτικός συγγραφεύς, γνωστός από μακρού χρόνου στη Δανία ο Κίργκεγκααρδ κατατάσσεται μεταξύ των υπαρξιστών φιλοσόφων. Θεωρείται άνθρωπος παράδοξος και μυστικοπαθής.
* Εδμόνδος Ούσσερλ (1859 - 1939): Υπήρξεν, αρχικώς, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκέττιγκεν και κατόπιν του Φριβούργου. Καταδιωχθείς από τους Ναζιστάς κατέφυγεν εις την Ελβετίαν όπου και απέθανε. Δεν ήτο μαρξιστής αλλά απετέλεσε μίαν των κυριοτέρων πηγών του σύγχρονου υπαρξισμού.
* Μάρτιν Χάϊδεγγερ : Εγεννήθη στο Φριβούργον το 1889. Υπήρξεν μαθητής του Ούσσερλ, τον οποίον και διεδέχθη στη πανεπιστημιακήν έδραν. Είναι ο φιλόσοφος εκείνος από τον οποίον ο Σαρτρ ενεπνεύσθη το σύστημά του. Είναι πεσιμιστής κάτι που ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι όταν επεξεργάζετο την θεωρίαν του, είχε μεσολαβήσει η ήττα της πατρίδος του το 1918.
* Κ. Ζασπέρς : Εγεννήθη το 1883 στην Γερμανίαν. Εσπούδασε δίκαιον και ιατρικήν και αφιερώθη εις την Ψυχοπαθολογίαν και Ψυχιατρικήν. Κατά το 1920 ησχολήθη με την Φιλοσοφίαν. Το 1937 οι Ναζισταί τον κατεδίωξαν και τον απεμάκρυναν από την έδραν του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Στο βιβλίο του ο "Ψυχολογία των Κοσμοθεωριών" διαγράφονται οι κυριότερες κατευθύνσεις της φιλοσοφίας του.
* Γαβριήλ Μαρσέλ: Εγεννήθη το 1889 στην Γαλλίαν. Είναι υπαρξιστής Καθολικός. Εν αντιθέσει με τον Κίρκεγκααρδ επιδιώκει την συστηματοποίησιν της σκέψεως και μας εμφανίζει τον τύπον του Χριστιανού υπαρξιστού, περισσότερου φιλοσόφου, παρά των γραμμάτων.
* Ζαν Πωλ Ζαρτρ: Εγεννήθη το 1905 εις την Γαλλίαν και απέθανε προ ολίγου καιρού. Είναι ο πλέον αντιπροσωπευτικός τύπος του άθεου υπαρξισμού. Εάν ο Μαρσέλ συναντά συχνά τον Ζασπέρ, ο Σαρτρ ακολουθεί τον Χάιδεγγερ. Μετά το πέρας των σπουδών του στην Φιλοσοφία (1928) εδίδαξε στην Χάβρη, έπειτα στο Γαλλικό Ινστιτούτο του Βερολίνου. Το 1940 συνελήφθη αιχμάλωτος από τους Γερμανούς. Μετά εν έτος τον απελευθέρωσαν. Έκτοτε παρητήθη από την Καθηγητικήν έδραν. Στα πρώτα του φιλοσοφικά έργα "Η φαντασία" (1938), "Ο φανταστικός" (1940) εμπνέεται κυρίως από τον Ούσσερλ. Στο έργον του "Το ον και το μηδέν" (1943) φαίνεται η επιρροή του Χάιδεγγερ. Διαφέρει, όμως, από τους Γερμανούς διδασκάλους, διότι δεν εκφράζεται μόνον στη γλώσσα των φιλοσόφων, αλλά και με άλλους τρόπους, όπως είναι η φιλολογική κριτική, η νουβέλα, το μυθιστόρημα, στο οποίο χρησιμοποιεί την Αμερικανική τεχνική. Γράφει και άλλα έργα όπως "Η ναυτία" (1942), "Οι δρόμοι της ελευθερίας" (1945) και πολλά άλλα έργα θεατρικά και μη.
Θα δώσουμε όμως, τον λόγο στον Ετιέν ντε Γκρηφ (Ψυχίατρον της Λουβαίν) για να μας κάνη μία ψυχική διάγνωση του ανθρώπου που παρέσυρε στον πνευματικό σκοταδισμό ένα πολύ μεγάλο πλήθος οπαδών του:
«Όλο το έργο του Σαρτρ είναι έργο ενός ανθρώπου που παρουσιάζει ένα υπέρμετρο σεξουαλικό ερεθισμό, ενώ παραμένει συναισθηματικώς τυφλός για τον άλλον (τόσον για την γυναίκα όσο και τον άνδρα). Για έναν ομοφυλόφιλο, η ύπαρξις των γυναικών δεν έχει σημασία. Για έναν Σαρτριανό ήρωα, ούτε οι γυναίκες, ούτε οι άνδρες έχουν σημασία. Τούτο δεν σημαίνει ότι δεν λαμβάνει υπ' όψιν την ύπαρξίν των, διότι αυτή αποτελεί γεγονός και μάλιστα ενοχλητικό και ο ήρως αντιδρά από ανάγκη να τους αρνηθεί, να τους καταστρέψη, να τους κυριαρχήσει, εάν το θέλουν. Η κανονική μοίρα του Σαρτρ είναι ο μηδενισμός και η ανάγκη της θεοποιήσεως... Μόνον την αναρχία και τον θάνατο συναντούμε στο τέλος των Σαρτριανών θεωριών...»!
Αλλά, θα επανέλθωμεν…

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1. Εκτός από τον Άθεο Υπαρξισμό, για τον οποίον εν ολίγοις ασχοληθήκαμε στο παρόν άρθρον υπάρχει και ο Χριστιανικός Υπαρξισμός ο οποίος, όπως είναι ευνόητον, έρχεται εις τελείαν αντίθεσιν με τον άθεον υπαρξισμόν
2. Βλέπε: ROGER TROIS FONTAINES, "EXISTENTIALISME ET PENSEE CHRETIENNE".

Πηγή: http://www.sakketosaggelos.gr