Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου 2013

Οι ανάγκες του μαθητή και ο ρόλος του δασκάλου



Αναρτήθηκε από
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, ίσως και το μεγαλύτερο, στην παιδαγωγική είναι το πώς να παρακινηθεί ένας μαθητής για να μάθει. Πολλοί παιδαγωγοί και ψυχολόγοι έχουν μιλήσει για την περιέργεια των παιδιών και για την έμφυτη ικα­νότητά τους για μάθηση (Bloom, 1982α, 1982β. Bruner, 1966. Ellis, 1989). Όμως, το αναμφισβήτητο γεγονός, ό ως πραγματικά το ζει και το ξέρει ένας εκπαιδευτικός σε οποιαδήποτε βαθμίδα της εκπαίδευ­σης, είναι ότι οι μαθητές, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, δείχνουν να μην αγαπάνε και να μην έχουν την περιέργεια για μάθηση. Το φάρμακο, επομένως, ενάντια σ’ αυτή την «μαθησιακή ανορεξία» κα­λείται να δώσει ο δάσκαλος, κυρίως μέσα στην τάξη.
Με αυτό το σκε­πτικό ο δάσκαλος σκέφτεται τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να παρακινήσει τους μαθητές του. Εδώ όμως παρουσιάζεται το μεγά­λο πρόβλημα: Ποιος τρόπος είναι ο καλύτερος για να παρακινηθεί ένας μαθητής στη μάθηση; Πώς μπορεί να ξέρει ο δάσκαλος τι παρα­κινεί ένα μαθητή; Μήπως ο τρόπος που θα επιλέξει ο δάσκαλος δεν παρακινεί καθόλου το μαθητή; Αυτές οι τρεις ερωτήσεις, που στην ου­ σία αποτελούν την βάση του όλου προβλήματος, ακολουθούνται φυσικά από έναν αριθμό ερωτήσεων που μπορούν να δείξουν, ότι η προ­σπάθεια από την μεριά ενός δασκάλου, καλοπροαίρετου ή μη, ίσως να δημιουργήσει πρόσθετα προβλήματα: Μήπως κάθε μαθητής παρακι­νείται με διαφορετικό τρόπο;
Μήπως τα κίνητρα ποικίλουν ανάλογα με το μαθητή που θα διδαχθεί; Πόσο ρεαλιστικό είναι για ένα δάσκαλο να σκέφτεται σε καθημερινή βάση τόσους τρόπους όσοι και οι μα­θητές της τάξης του, πολλαπλασιασμένους, ίσως με τον αριθμό μαθη­μάτων της ανάλογης μέρας; Μήπως τα κίνητρα σε τελευταία ανάλυ­ση είναι αποτέλεσμα πολλαπλών παραγόντων που δεν περιορίζονται αναγκαστικά στην έμφυτη ικανότητα του μαθητή και στο τι μπορεί να κάνει ο δάσκαλος μέσα στην τάξη;
Αν καθίσει κάποιος και σκεφτεί τι μπορεί να παρακινήσει ένα μαθητή στη μάθηση, θα καταλάβει σύντομα ότι μια λίστα από αλληλοεξαρτημένους παράγοντες θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη. Αυτή η λίστα, κατά την προσωπική εκίμηση του συγγραφέα, περιλαμβάνει τους ακόλουθους παράγοντες: τις ανάγκες του μαθητή, τα ενδιαφέροντά του, τον ενθουσιασμό του δασκάλου, το οικογενειακό περιβάλλον, τις αξίες και τις αντιλήψεις του μαθητή για τη μόρφωση και το σχολείο, τη ψυ­χολογική κατάσταση του μαθητή, το «μαθησιακό του στιλ», το περι­βάλλον της σχολικής τάξης, αλλά και το γενικότερο σχολικό κλίμα, τις προσδοκίες του δασκάλου, τις προσδοκίες του μαθητή, την επιβράβευση και την επιτυχία του μαθητή, το περιεχόμενο της διδακτέας ύλης, τα μέσα και τις μεθόδους διδασκαλίας.
Είναι εύλογο ότι μερικοί, ίσως και όλοι, οι παράγοντες συμβάλλουν στην παρακίνηση του μαθητή. Αυτό μπορεί να δώσει μια ικανοποιητική εξήγηση, γιατί η παρακίνηση του μαθητή να μάθει, παραμένει πάντα ένα δύσκολο αν όχι άλυτο, πρό­βλημα. Είναι πολύ λογικό, και απολύτως φυσικό το γεγονός, ότι ένας μαθητής παραμένει ασυγκίνητος, παρά τον ενθουσιασμό, παρά τις έξυπνες ερωτήσεις του δασκάλου, και παρά τα σύγχρονα εποπτικά μέσα και εντυπωσιακά πειράματα επίδειξης, όταν βρίσκεται σε άσχημη ψυ­χολογική κατάσταση ή όταν το οικογενειακό περιβάλλον δεν βοηθά ή δεν έχει καμιά σχέση με αυτό του σχολείου. Είναι επίσης λογικό ότι, παρά τις προσπάθειες που θα κάνει ένας δάσκαλος για να παρακινήσει τους μαθητές του, οι προσδοκίες των τελευταίων θα παίξουν σημαντικό ρόλο, όχι απλά στο τι θα μάθουν, αλλά στο αν θα μάθουν.
Από τη σύντομη αυτή συζήτηση διαφαίνεται, ότι η επίλυση του προβλήματος των κινήτρων είναι δύσκολη. Αυτό όμως, δεν απαλλάσ­σει τον εκπαιδευτικό από την ευθύνη που έχει να προσπαθήσει να «σπρώξει όλα τα κουμπιά» του μαθητή. Το πρώτο «κουμπί» φαίνεται να είναι η ικανοποίηση των αναγκών του μαθητή.

Όσοι έχουν ασχοληθεί με την ψυχολογία και την παιδαγωγική γνω­ρίζουν την ιεραρχία των αναγκών του Maslow (1954). Ο Abraham Maslow στο κλασικό βιβλίο του Κίνητρα και Προσωπικότητα, αναλύει τις ανάγκες του ανθρώπου. Θεωρεί ότι πρ9!τα έρχονται οι φυσιολο­γικές ανάγκες (π.χ., τροφή, ύπνος, sex, κλπ.) ακολουθούμενες από τις ανάγκες για ασφάλεια (π.χ., προστασία, αποφυγή φόβου, επιδίωξη άνε­σης). Στη συνέχεια έρχονται οι κοινωνικές ανάγκες (π.χ., να ανήκει το άτομο σε ομάδα, να αγαπιέται) και μετά η ανάγκη για σεβασμό και εκτίμηση, δηλαδή η ανάγκη του Εγώ. Στο τέλος της ιεαρχίας, δηλαδή στην κορυφή της, υπάρχει η ανάγκη για αυτοπραγμάτωση. Ο Maslow ορίζει ως αυτοπραγμάτωση μια κατάσταση στην οποία το άτομο έχει φθάσει το μέγιστο δυναμικό του, με άλλα λόγια το άτομο έχει γίνει αυτό που του ταιριάζει. Σύμφωνα με τον Maslow, μόνον ‘ταν έχουν ικανοποιηθεί οι ανάγκες στα κατώτερα επίπεδα μπορεί το άτομο να προχωρήσει προς τα ανώτερα επίπεδα της ιεραρχίας. Είναι επο­μένως λογικό ότι θα ήταν άσκοπο να μιλάμε για αυτοπραγμάτωση όταν δεν έχουν ικανοποιηθεί οι προηγούμενες ανάγκες.
Με αυτό το σκεπτικό, παιδαγωγοί και ψυχολόγοι χρησιμοποιούν την έννοια «ανάγκη» για να προσεγγίσουν ή να επιλύσουν το πρό­βλημα των κινήτρων (Faπis, 1990• Gιasser, 1986• Schurr, 1989).
Ακό­μη και κατασκευαστές αναλυτικών προγραμμάτων χρησιμοποιούν την έννοια αυτή. Όπως τονίζουν οι Oιiνia (1988) και Pratt (1980), το καλύτερο, ή ένα από τα καλύτερα μοντέλα, για την κατασκευή ανα­λυτικών προγραμμάτων είναι αυτό στο οποίο λαμβάνονται υπόψη, ανάμεσα σε άλλα, και οι ανάγκες του μαθητή. Ο λόγος, προφανώς, που χρησιμοποιείται η έννοια «ανάγκη» από τους κατασκευαστές αναλυτικών προγραμμάτων είναι, ότι τα διδακτικά μοντέλα που στη­ρίζονται στις ανάγκες των μαθητών έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρακινήσουν τους τελευταίους στη μάθηση.
Αν σκεφτεί, ωστόσο, κάποιος τη σχέση των αναγκών ενός μαθητή ως προς την μάθηση, αρκετά προβλήματα αρχίζουν να εμφανίζονται. Πώς μπορεί να σχετιστεί η ανάγκη με την μάθηση; Πώς μπορεί η ανάγκη ενός μαθητή να οδηγήσει στη μάθηση; Πώς μπορούν δηλαδή, η ανάγκη που αισθάνεται ένας μαθητής για να ανήκει σε μία ομάδα και να αγαπιέται, η ανάγκη για αυτοσεβασμό και η ανάγκη για αυτοπραγμάτωση να οδηγήσουν ένα μαθητή στην απόκτηση της γνώσης;
Από πείρας είναι γνωστό, ότι για την πλειοψηφία των μαθητών, οι παραπάνω ανάγκες δεν σχετίζονται με τη γνώση, μια και η άγνοια και η αμάθεια δεν αποτελούν αναγκαστικά κίνητρα για μάθηση. Επιπλέον είναι πολύ πιθανόν ότι ο μαθητής δεν αισθάνεται τις ανάγκες του. Βέβαια τις φυσιολογικές ανάγκες και την ανάγκη για ασφάλεια και άνεση την αισθάνονται όλοι οι άνθρωποι αν και αυτό θα μπορούσε να αμφισβητηθεί, εφόσον είναι γνωστό ότι πολλοί άνθρωποι πάσχουν από διάφορες ανεπάρκειες, λόγω έλλειψης στο σώμα τους ορισμένων ιχνοστοιχείων και βιταμινών και μόνο ο γιατρός είναι αυτός που τις ανιχνεύει.
Όμως μπορούν να αισθανθούν οι μαθητές την ανάγκη για την αυτοπραγμάτωσή τους; Έστω κι αν υποτεθεί ότι ο δάσκαλος αποφασί­ζει να πείσει τους μαθητές ότι έχουν αυτή την συγκεκριμένη ανάγκη, είναι σίγουρο ότι οι μαθητές θα παρακινηθούν; Είναι σίγουρο, ότι η ανάγκη για αυτοπραγμάτωση θα παρακινήσει τους μαθητές να μά­θουν μαθηματικά, μερικές χρονολογίες από την Ιστορία και την Γεω­γραφία των ηπείρων; Ο δάσκαλος μπορεί να προσπαθήσει να πείσει τους μαθητές του ότι τους χρειάζονται τα Μαθηματικά ή τα Αρχαία, αλλά είναι πολύ πιθανόν οι τελευταίοι να μην θέλουν να τα μάθουν, και σε μερικές ακραίες περιπτώσεις ούτε να τα δουν! Πώς μπορούν επομένως να μας βοηθήσουν οι ανάγκες του μαθητή για την παρακί­νησή του;
Αν κάποιος ξαναγυρίσει στην ιεραρχία των αναγκών του Maslow, ίσως σκεφτεί ότι τα σχολεία, αν έχουν σκοπό να ικανοποιήσουν την ανάγκη για αυτοπραγμάτωση, πρέπει να βοηθήσουν τους μαθητές να ικανοποιήσουν όλες τις προηγούμενες ανάγκες της ιεαρχίας. Φυσικά οι φυσιολογικές ανάγκες και οι ανάγκες για ασφάλεια υποτίθεται ότι ικανοποιούνται κυρίως εκτός σχολείου. Μπορεί όμως στην ανάγκη για αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμό να δοθεί περισσότερο σημασία. Η αναγνώριση και η εκτίμηση ενός μαθητή θα μπορούσε να γίνει, να τονιστεί, σε προσωπικό επίπεδο. Η επιβράβευση μιας προσπάθειας εί­ναι πολύ πιθανότερο να δημιουργήσει αυτοεκτίμηση αν απευθύνεται προσωπικά.
Πόσο διαφορά κάνει σε ένα μαθητή ένα «Μπράβο Ελέ­νη έκανες μια ωραία ερώτηση» ή «Κώστα πολύ σωστά παρατήρησες» από ένα ξερό «Μπράβο» ή «Ωραίο»; Φαίνεται εύκολα στην έκφραση του προσώπου του και στη συνέχεια στον τρόπο που εργάζεται στο σπίτι και στο σχολείο. Έχουμε σκεφθεί ποτέ μας ποια διαφορά υπάρ­χει ανάμεσα στο να πιάνουμε ένα μαθητή που έχει κάνει ή πει κάτι κα­λό και του το αναγνωρίσουμε δημόσια από το να πιάνουμε ένα μαθητή που έχει κάνει κάτι κακό ή πει κάτι λανθασμένο και να τον εξευτε­λίσουμε δημόσια;
Ίσως η ανάγκη για αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμό, όπως αυτή μπορεί να ικανοποιηθεί στο σχολείο και την τάξη, να οδηγήσει τον μαθητή στην ικανοποίηση της ανάγκης για αυτοπραγμάτωση. Ίσως όμως χρειαστούν και άλλα πράγματα που θα βοηθήσουν. Το πρό­βλημα, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι για να ικανοποιηθεί η ανάγκη για αυτοπραγμάτωση χρειάζεται χρόνος. Επιπλέον, το σχολείο, λόγω της ιδιομορφίας του τα περισσότερα πράγματα επιτελούνται σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο και του καταναγκαστικού του χαρακτήρα, παρά τον όποιο προοδευτισμό, ίσως να μην είναι ο κατάλληλος φορέας για ν κάνει τον μαθητή να φθάσει το μέγιστο δυναμικό του.
2. Η συμβολή του Gιasser: Ξεφεύγοντας από την ανάγκη για αυτοπραγμάτωση, ο Gιasser (1984, 1986), στη Θεωρία Ελέγχου που πρότεινε, μιλά για ανάγκες, οι οποίες φαίνεται ότι μπορούν να ικανοποιηθούν μέσα στη σχολική τά­ ξη. Αυτές είναι: η ανάγκη να ανήκεις κάποιου, η ανάγκη για ισχύ, η ανάγκη για να περνάμε ωραία και η ανάγκη για ελευθερία. Φυσικά, αυτές οι ανάγκες ακούγονται περισσότερο ρεαλιστικές, κυρίως για παιδιά του νηπιαγωγείου και τους μαθητές του δημοτικού, αλλά και του γυμνασίου.
Με βάση τις απόψεις του Gιasser, θα μπορούσαν να προταθούν ορισμένες δραστηριότητες που θα ικανοποιήσουν τις παραπάνω ανά­γκες. Η ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΑΝΉΚΕΙ ο μαθητής σε μια ομάδα θα μπορούσε να ικανοποιηθεί αν ο δάσκαλος φρόντιζε ώστε η τάξη να έχει μια ατμόσφαιρα που να δέχεται το μαθητή, μια ατμόσφαιρα μέσα στην οποία όλες οι προσπάθειες του μαθητή γίνονται δεκτές. Ακόμη, συνεργατικές ομάδες, όπου οι μαθητές συζητούν ιδέες και ανταλλάσσουν τις απόψεις τους, είναι μια καλή δραστηριότητα. Όσον αφορά την πειθαρχία και τα παραπτώματα οι συστάσεις, καλό θα ήταν, να γίνονταν προσωπικά, και κατ’ ιδία, όχι δημόσια.
Η ανάγκη για ισχύ θα μπορούσε να ικανοποιηθεί, αν ο δάσκαλος φρόντιζε να κάνει τα ακόλουθα: Να αναθέσει στους μαθητές υπεύθυνους ηγετικούς ρόλους για την εκτέλεση διαφόρων εργασιών (π.χ., να προετοιμάσουν το μάθημα για τους συμμαθητές τους, να βοη­θήσουν τον δάσκαλο σε πειράματα επίδειξης, και άλλες δραστηριότη­τες), να εκθέτει τις εργασίες των μαθητών στους τοίχους της τάξης, να χρησιμοποιεί τον προσωπικό έπαινο, να δίνει στους μαθητές την ευ­καιρία να μιλούν ή ακόμη και να διδάσκουν (κυρίως μια μικρή ομάδα μαθητών). Οι δραστηριότητες που θα μπορούσαν να απευθυνθούν στην ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΆ είναι αυτές που: α) δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές να συμμετάσχουν στην λήψη αποφάσεων και δημιουργία κανόνων που πρέπει να τηρηθούν στο σχολείο και την τάξη, β) επιτρέπουν την ελευθερία έκφρασης μέσα στην τάξη, και γ) επι­τρέπουν δημιουργικότητα και επιλογή στις εργασίες στο σχολείο και το σπίτι.
Τέλος όσον αφορά την ανάγκη να περνάμε ωραία, φαίνεται ότι υπάρχουν αρκετές δραστηριότητες. Πρώτο και κύριο θα μπορούσε η διαδικασία διδακτικής μάθησης να γίνεται με τέτοιο τρό­πο ώστε να δείχνει ο δάσκαλος στους μαθητές ότι αυτή τη διαδικασία μπορούν να την ευχαριστηθούν όλοι. Ο ενθουσιασμός, το χιούμορ και οι γνώσεις του δασκάλου πάνω στο θέμα το οποίο δουλεύεται στην τά­ξη, είναι παράγοντες που βοηθούν στο να κάνουν την μάθηση ευχά­ριστη. Ακόμη η παρότρυνση που δίνει ο δάσκαλος στους μαθητές ώστε να ευχαριστιούνται το μάθημα, είναι κάτι θετικό, όπως επίσης εί­ναι και η δημιουργία μιας τάξης η οποία δείχνει ότι είναι ένα περιβάλ­λον ευχάριστο για να μάθει κάποιος.
Ο Gιasser (1984) στη Θεωρία Ελέγχου που έχει προτείνει, τονίζει, ότι στην προσπάθειά μας να δη­μιουργήσουμε σχολεία, «αποτύχαμε να εκτιμήσουμε το γεγονός ότι η μάθηση χωρίς παιχνίδι είναι δύσκολη». Βέβαια, κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί, ότι το παιχνίδι και η μάθηση βρίσκονται πιο κο­ντά το ένα στο άλλο στην περίπτωση των παιδιών του νηπιαγωγείου. Αν, ωστόσο, σαν παιχνίδι θεωρήσουμε οτιδήποτε μας κάνει να περ­νάμε ευχάριστα, τότε η ιδέα ότι η μάθηση και το παιχνίδι πάνε το ένα δίπλα στο άλλο, θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε μαθητές κάθε ηλι­κίας.
Πόσοι από εμάς δεν θυμούνται ορισμένους δασκάλους που μας έκαναν να περνάμε ωραία στην τάξη; Ανάμεσα στους δασκάλους και καθηγητές κάθε σχολείου υπάρχουν μερικοί, που ό,τι διδάσκουν, το διδάσκουν έτσι, ώστε όλη η τάξη να περνάει ωραία. Φυσικά υπάρχουν μερικοί δάσκαλοι και καθηγητές που δίνουν στους μαθητές την εντύπωση, ότι η τάξη περνάει ωραία απλά επειδή δεν κάνουν εργασίες μιας και δεν πειράζει αν δεν μάθουν. Πόσοι όμως από εμάς θα συμπεριελάμβαναν αυτούς τους εκπαιδευτικούς στην κατηγορία αυτών που πάντα θυμόμαστε και συγχρόνως θαυμάζουμε;
3. Ορισμένες επισημάνσεις: Συζητώντας τις ανάγκες των μαθητών, και το γεγονός, ή καλύτερα την άποψη, ότι η ικανοποίησή τους θα οδηγήσει τους μαθητές στη μάθηση, καλό θα ‘ταν να σκεφτούμε λίγο βαθύτερα. Σίγουρα ακούγεται πολύ ωραία, ίσως και πολύ πειστικά, ότι οι ανάγκες για ελευθερία, ισχύ και ευχάριστο χρόνο στο σχολείο θα παρακινήσουν τους μαθητές στη μάθηση. Όμως πόσο ρεαλιστικές θα μπορούσαν να είναι οι δραστηριότητες που θα ικανοποιούσαν αυτές τις ανάγκες;
Διότι παρά το γεγονός ότι υπάρχουν δάσκαλοι και καθηγητές που δίνουν στους μαθητές τους δυνατότητες επιλογής, και ενθαρρύνουν την δημιουργικότητα, που τους επιβραβεύουν όταν οι ευκαιρίες το επιτρέπουν, που χρησιμοποιούν το χιούμορ και διδάσκουν έτσι, ώστε η μάθηση να είναι σαν παιχνίδι, πάντα φαίνεται να υπάρχει μια απορία: Πόσοι μαθητές ενθαρρύνονται απ’ αυτές τις δραστηριότητες; Πόσοι μαθητές υπάρχουν μέσα στις τάξεις των σχολείων όλων των βαθμίδων που παραμένουν αδρανείς, παρά τις όποιες προσπάθειες από την μεριά των δασκάλων τους;
Πέρα όμως απ’ αυτά τα προβλήματα υπάρχει και το γεγονός ότι πολλές φορές οι ανάγκες έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους. Πώς θα μπορούσαν να συμβιβαστούν η ανάγκη να ανήκει ο μαθητής σε μια ομάδα με την ανάγκη για ισχύ ή ελευθερία; Δεν θα απαιτούσε αυτό εξαιρετικά επιδέξιους και έμπειρους δασκάλους, που θα μπορούσαν να οργανώσουν τις δραστηριότητες με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχουν εσωτερικές συγκρούσεις στους μαθητές; Και μιλώντας για εσωτερικές συγκρούσεις καλό θα ήταν να αναφερθούν δυο λόγια για τους εφήβους μια ειδική αλλά ξεχωριστή κατηγορία μαθητών η πλειοψηφία των οποίων πηγαίνει στο Γυμνάσιο αλλά και στην τελευταία τάξη του Δημοτικού.
Σύμφωνα με την Schurr (1989) οι έφηβοι έχουν δώδεκα ανάγκες που παρουσιάζονται σαν ζεύγη αντιθέτων:
• Η ανάγκη να με χρειάζονται Η ανάγκη να χρειάζομαι
• Η ανάγκη για εσωστρέφεια Η ανάγκη για εξωστρέφεια και επίδραση πάνω στον κόσμο
• Η ανάγκη για ζωή με πάθος και ένταση Η ανάγκη για ζωή ρουτίνας
• Η ανάγκη για μύθους και για παραμύθια Η ανάγκη για γεγονότα
• Η ανάγκη για σωματική δραστηριότητα Η ανάγκη για ακινησία
• Η ανάγκη για απομόνωση Η ανάγκη να ανήκουν σε ομάδα.
Αν κάποιος λάβει υπόψη του τα παραπάνω, σίγουρα θα καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι θα ήταν πολύ ευκολότερο να παρακινήσει στη μάθηση ένα μικρό παιδί και έναν ενήλικα, παρά έναν έφηβο. Και δεν θα έχει άδικο. ‘Όμως, είτε αναφερόμαστε στους εφήβους είτε σε οποι­ασδήποτε ηλικίας μαθητή, που παρουσιάζει μια παθητικότητα και ένα επομένως «υψηλό δυναμικό διέγερσης» προς δράση, το πρόβλημα των κινήτρων αποτελεί μια αληθινή πρόκληση για τον εκπαιδευτικό.
Μια άλλη επισήμανση αναφορικά με τις ανάγκες του μαθητή, είναι ίσως η παρεξηγημένη ερμηνεία που δίνεται στην αυτόνομη μάθηση, και στα διάφορα παιδαγωγικά σλόγκαν όπως «μαθαίνω πώς να μαθαίνω». Αν υποθέσει κάποιος ότι οι μαθητές έχουν την αγάπη και την­ περιέργεια για τη μάθηση, δεν υπάρχει απολύτως κανένα πρόβλημα. Φαίνεται πολύ λογικό ότι κάθε προσπάθεια από την μεριά του δα­σκάλου είναι άσκοπη, μια και το κίνητρο για τη μάθηση πηγάζει από τον ίδιο τον μαθητή.
Γιατί να μας ενδιαφέρει τι επικρατεί «έξω από τον μαθητή», όταν ο τελευταίος από μόνος έχει το κίνητρο; Δεν νομί­ζω, ότι χρειάζεται να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε μια και η ίδια η ερώτηση είναι λάθος τοποθετημένη. Και αυτό γιατί εμπεριέχει, ή καλύτερα βασίζεται σε μια λανθασμένη ιδέα: ότι δηλαδή ο άνθρωπος βρίσκεται μόνος του, κλεισμένος στον εαυτό του, χωρίς καμία αλλη­λεπίδραση με το περιβάλλον του, και επομένως η έμφυτη ικανότητά του είναι αρκετή για να τον παρακινήσει να μάθει κάτι.
Σίγουρα η ικανότητα του ανθρώπου για μάθηση δεν μπορεί να χαθεί, μια και είναι έμφυτη, και επομένως, θα μπορούσε να σκεφτεί κά­ ποιος, ότι ένας μαθητής θα μάθει ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο διδάσκει ο δάσκαλος. ‘Ομως, κατά την προσωπική άποψη του συγγραφέα, αυτή η σιγουριά έχει συντελέσει στην όποια «μαθησιακή ανορεξία» στις σχολικές τάξεις. Ίσως αυτή η σιγουριά να ευθύνεται για αυτό που φημολογείται να έχει πει ένας Αμερικανός ψυχολόγος, ο J.P. Guiford: «ο μαθητής γεννιέται ιδιοφυία αλλά μετατρέπεται σε ηλίθιο από το εκπαιδευτικό σύστημα».
Φυσικά θα έπρεπε να είμαστε λίγο ευχαριστημένοι, γιατί αν η μαθησιακή ανορεξία οδηγεί στην ηλιθιότητα, η ανορεξία σίγουρα οδηγεί στη σωματική ασθένειας, ίσως και στο θάνατο. Και οι δύο όμως τύποι ανορεξιών θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν δινόταν προσοχή και στο περιβάλλον, στο τι δη­ λαδή υπάρχει και μπορεί να προσφερθεί στο άτομο από το περιβάλλον. Στη συγκεκριμένη περίπτωση του μαθητή, σημασία θα είχαν, όχι μόνο οι διαθέσεις και γενικά η εσωτερική του κατάσταση, αλλά επί­σης το σχολικό και οικογενειακό κλίμα, τα υλικά της τάξης και οι δραστηριότητες του δασκάλου.
Ο Bruner (1966) μίλησε για τρία είδη εσωτερικών κινήτρων: την περιέργεια, την επιδεξιότητα ή επάρκεια (οι μαθητές παρακινούνται να κάνουν πράγματα στα οποία είναι καλοί) και στην ανάγκη να δουλέψουν με άλλους. Ο Bruner θεωρεί ότι τελευταία αυτή ανάγκη απο­τέλεσε βασικό κίνητρο για την δημιουργία των ανθρώπινων κοινωνιών. Σύμφωνα με τον Bruner (1966) τα εσωτερικά αυτά κίνητρα είναι υπεύθυνα για τη διατήρηση συνέχιση της μαθησιακής διαδικα­σίας. Αλλά όπως τονίζει, ίσως στην αρχή να χρειαστεί κάποιο εξωτερικό κίνητρο για να αρχίσει αυτή η διαδικασία. Μετά τα εσωτερικά κίνητρα θα αναλάβουν όλο, ή το περισσότερο βάρος της διαδικασίας αυτής.
Ο ρόλος και η αξία των εξωτερικών κινήτρων έχει μεγάλη σημασία για τον δάσκαλο, και προφανώς για τους ίδιους τους μαθητές. Διότι παρόλο που πολλοί μαθητές δεν έχουν χάσει την περιέργειά τους, πα­ ρόλο που οι περισσότεροι δάσκαλοι δίνουν εμπειρίες που ταιριάζουν με το επίπεδο της νοητικής ανάπτυξης και της επιδεξιότητας των μαθητών, φαίνεται ότι κάτι χρειάζεται για να «ξεκινήσει» τους μαθητές, κάτι για να τους σπρώξει να κάνουν το «μαθησιακό ταξίδι». Αυτό «το κάτι» σίγουρα δεν είναι το ίδιο για κάθε μαθητή, αλλά λίγο πολύ ένα ταξίδι γίνεται όταν υπάρχει κάποιος προορισμός.
Ακόμη και στους λί­γους ταξιδιώτες που τους αρέσει μόνο η διαδρομή ανεξάρτητα από το πού θα φτάσει το τρένο ή το πλοίο δεν κάνουν το ταξίδι χωρίς ένα προορισμό στο νου τους. Αν λοιπόν σκεφτούμε, ότι ο προορισμός είναι αυτός που θα κάνει κάποιον να κάνει ένα ταξίδι, μπορούμε να αναρωτηθούμε για ποιο λόγο επιλέγει ένα συγκεκριμένο προορισμό. Η πιθανή απάντηση είναι, ότι άκουσε ωραία πράγματα σχετικά με τον προορισμό αυτό, ή είδε ωραίες φωτογραφίες.
Δεν είναι τυχαίο το γε­γονός, ότι ένας τουριστικός οργανισμός διαδίδει με ήχο και εικόνες ό,τι καλύτερο μπορεί για τα διάφορα μέρη στα οποία διοργανώνει εκ­δρομές. Τι επιπτώσεις θα είχε αυτό για ένα δάσκαλο αν αυτός έπαιξε τον ρόλο ενός ταξιδιωτικού πράκτορα; Πώς θα φρόντιζε να ελκύσει τον μαθητή για να κάνουν μαζί ένα ταξίδι; Τι θα έλεγε και τι θα έδειχνε στον μαθητή ώστε να πείσει τον τελευταίο ότι το ταξίδι αξίζει τον κόπο να γίνει; Σίγουρα και το τι θα δει και θα κάνει κατά την διάρκεια του ταξιδιού ο μαθητής παίζουν επίσης σπουδαίο ρόλο, και είναι ευ­θύνη του δασκάλου να κάνει την διαδρομή επίσης ελκυστική. Διαφο­ρετικά αν το ταξίδι είναι βαρετό, η διαδρομή μονότονη, και δεν υπάρ­χουν δραστηριότητες να την κάνουν ευχάριστη και να δώσουν στους μαθητές νέες εμπειρίες, είναι πολύ πιθανό ότι οι μαθητές ή θα περιμέ­νουν «πώς και πώς» να τελειώσει το ταξίδι, ή θα αποβιβαστούν από το μεταφορικό μέσο, κατά την διάρκεια του ταξιδιού με την πρώτη ευ­καιρία.
Αλλά αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι χωρίς τον Προ­ορισμό, το ταξίδι δεν θα μπορούσε να γίνει. Αν την σημασία αυτού του προορισμού, σαν μέσο για να ελκύσει τον μαθητή στο ταξίδι της μάθησης, και όχι σαν αυτοσκοπό, την καταλάβουμε, πιστεύω ότι όλοι μας θα συνειδητοποιήσουμε ότι χρειάζεται πολύ δουλειά από την μεριά και της πολιτείας και του δασκάλου. Βέβαια είναι πολύ πιο εύκο­λο να κάθεται μια ομάδα από τρία ή τέσσερα άτομα και να σκέφτεται τρόπους με τους οποίους θα παρακινήσει τους καταναλωτές να αγο­ράζουν το ένα ή το άλλο προϊόν, παρά να βρει μεθόδους για το πώς θα κάνει ελκυστικά την Ιστορία, τα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επι­στήμες. Δεν αξίζει όμως τον κόπο μπροστά σε μια οδοντόκρεμα ή μια σκόνη καθαρισμού;

«ΓΝΩΘΙ ΤΟ CURRICULUM»  Χατζηγεωργίου Γιάννης

 

17 σχόλια:

  1. Απίστευτο άρθρο!! Θα ήθελα όμως να ρωτήσω πόση διάθεση για δημιουργικότητα μπορεί να έχει ένας εκπαιδευτικός με μισθό πείνας? για να μην κάνω θέμα την ηλικία!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αν δεις το δασκαλο σαν επάγγελμα, τότε να προσφέρεις το αντίστοιχο του μισθού σου, αλλά αν το δεις σαν λειτουργημα δεν πρέπει να το συνδεεις με το μισθό σου. Η ηλικία η μεγάλη εχει το πλεονέκτημα οτι σε κανει εμπειρο οπότε αυτό σε κάνει να κουραζεσε λιγοτερο, καλή μου Aya. Κωστας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αγαπητέ Κώστα καλημέρα.

    1. Το σχολείο που σκοτώνει τη δημιουργικότητα
    http://www.ted.com/talks/ken_robinson_says_schools_kill_creativity.html

    2. Φέρτε την επανάσταση στην εκπαίδευση!
    http://www.ted.com/talks/sir_ken_robinson_bring_on_the_revolution.html

    3. Πώς να δραπετεύσουμε απ' την κοιλάδα του θανάτου της εκπαίδευσης
    http://www.ted.com/talks/ken_robinson_how_to_escape_education_s_death_valley.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αγαπητή Aya, το ερώτημα που έθεσες είναι πολύ ουσιαστικό, διότι θέτει το θέμα της φύσης του εκπαιδευτικού ρόλου. Δηλαδή αν ο άνθρωπος που εκπαιδεύει, ασκεί λειτούργημα ή επάγγελμα (όπως πολύ σωστά το έθεσε ο Κώστας). Αφού απαντηθεί αυτό το κρίσιμο ερώτημα, ακολουθεί το επόμενο, αν δηλαδή ο κάθε εκπαιδευτικός είναι κατάλληλος για αυτό τον ρόλο.
    Όπως είδαμε στο άρθρο αλλά και στα βιντεάκια που παρέθεσες, η εκπαιδευτική μέθοδος μα κυρίως το ταλέντο (η τεχνική) του εκπαιδευτικού, είναι αυτή που αποφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα και όχι τα ίδια τα παιδιά! Πολύ σωστά λοιπόν ο J.P. Guiford είπε το: «ο μαθητής γεννιέται ιδιοφυΐα, αλλά μετατρέπεται σε ηλίθιο από το εκπαιδευτικό σύστημα».
    Ας πάμε όμως στο πρώτο ερώτημα:
    Αν και νομίζω ότι η απάντηση είναι προφανής ότι πρόκειται για λειτούργημα, δηλαδή προσφορά στην κοινωνία ανεκτίμητης αξίας, αμφιβάλλω πολύ αν αυτό είναι κατανοητό από το σύνολο των εκπαιδευτικών. Βεβαίως τα αίτια πρέπει να αναζητήσουμε στην προέλευση των εκπαιδευτικών, αλλά και την εκπαίδευσή τους! Όποιος αποφοιτήσει από τις παιδαγωγικές σχολές, το φυσικομαθηματικό, το χημικό ή το φιλοσοφικό τμήμα των πανεπιστημίων, οδηγείται αυτομάτως στις διδασκαλικές έδρες των σχολείων, χωρίς να σημαίνει ότι είναι κατάλληλος, ικανός και επαρκής για αυτόν τον ρόλο. Δυστυχώς αποτελεί μονόδρομο για τους ανωτέρω, η εκπαιδευτική οδός και ώς μόνος τρόπος επαγγελματικής τους αποκατάστασης. Πολλοί μάλιστα αποσκοπούν εκεί, ένεκα της εξασφάλισης και του σίγουρου μισθού! Βλέπουν δηλαδή τον ρόλο του εκπαιδευτικού, ως επάγγελμα.
    Ως "επαγγελματίες" λοιπόν, αναμένουν τα ωφελήματα που πρέπει να απορρέουν από την απασχόλησή τους. Προσβλέπουν στον καλό μισθό, τις λίγες ώρες και ημέρες απασχόλησης, στις συνδικαλιστικές τους δραστηριότητες και αρκετοί βλέπουν την εργασία τους ως πρόσφορο άμβωνα για να εξαγγείλουν τις δικές τους ιδεολογίες και κομματικές τους γραμμές, στα ΠΑΙΔΙΑ!
    Μιλάω φυσικά για την κομματική προπαγάνδα που γίνεται κατά κόρον στα ελληνικά σχολεία. Μιλάω για τις συνεχείς απεργίες, στάσεις εργασίας, κοπάνες, καταλήψεις, συνελεύσεις, αποχές, κτλ. που επινοούν συστηματικά οι Έλληνες εκπαιδευτικοί, προκειμένου να μην βρίσκονται στις τάξεις τους και να μην εργάζονται για τον σκοπό τους. Εννοούν ότι θα πρέπει να πληρώνονται πάντοτε καλύτερα από αυτά που παίρνουν, αλλά κανείς να μην τους ελέγχει (την επάρκειά τους) για το έργο τους, κανείς να μην κρίνει την απόδοσή τους και κανείς να μην διώκεται πειθαρχικά. Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι το σύνολο των Ελλήνων εκπαιδευτικών, δεν έχει συνείδηση της κοινωνικής αποστολής την οποία λειτουργούν, αλλά βλέπουν την εργασία τους ως επάγγελμα και το αντιμετωπίζουν μάλιστα με τον χειρότερο τρόπο: με τον μικροπολιτικό και τον ωφελιμιστικό. Πρόκειται για στυγνούς δημόσιους υπαλλήλους και όχι βεβαίως λειτουργούς!
    Βεβαίως για την δικαιοσύνη, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις, φωτισμένων δασκάλων-εκπαιδευτικών, που αγαπούν τον ρόλο τους και τον επιτελούν με πίστη, αφοσίωση και αγάπη! Έχουν το "ταλέντο" και το μεράκι και βεβαίως έχουν τα ψυχικά και πνευματικά προσόντα για αυτόν τον ρόλο. Συνήθως μάλιστα, οι δάσκαλοι αυτοί λοιδορούνται από τους συναδέλφους τους, αφού τους "χαλάνε την πιάτσα" και ανεβάζουν ψηλά τον πήχη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Φίλη μου Aya, η διάθεση για δημιουργικότητα ενός δασκάλου, δεν μπορεί να συνδέεται με τα χρήματα. Η αγάπη για την εκπαίδευση στα παιδιά, δεν είναι κάτι που ρευστοποιείται ή εξαργυρώνεται. Γι αυτό μιλάμε για λειτούργημα. Πρόκειται για προσφορά στον άνθρωπο, που δεν μπορεί να αποτιμηθεί σε χρήμα.
    Βεβαίως η κοινωνία οφείλει να εξασφαλίζει στον εκπαιδευτικό, μια αρκούντως άνετη ζωή, με έναν ικανοποιητικό μισθό, ως ένδειξη εκτίμησης της προσφοράς του.
    Όμως στην χώρα μας, ποιο είναι το επίπεδο εκτίμησης που τρέφει ο λαός στους εκπαιδευτικούς του;
    Σε πρόσφατο διαγωνισμό 500.000 μαθητών από 65 χώρες, που έγινε για να εκτιμηθεί το επίπεδο γνώσεων που λαμβάνουν από τα σχολεία τους, η Ελλάδα ήρθε στην 42η θέση, όταν πριν πολλά χρόνια, κατείχε σταθερά την 22η-25η θέση! Γι αυτό φταίει μόνο η πολιτική των κ. Διαμαντοπούλου-Ρεπούση (για παράδειγμα) ή και η αδιαφορία των ίδιων των εκπαιδευτικών;
    Εν μέσω κρίσης, που όλοι οι μισθοί έχουν φτάσει σε ανεπαρκή επίπεδα για μια αρκούντως άνετη ζωή, θα ήταν προκλητικό να μιλήσουμε για εξαιρέσεις στους εκπαιδευτικούς.
    Τέλος, θα ήθελα να κάνω έναν εύστοχο παραλληλισμό:
    Πριν λίγες ημέρες, ένας εξίσου κακά αμειβόμενος δημόσιος λειτουργός, ο αστυνομικός Ηλίας Κωστένης, εξέθεσε την ζωή του σε κίνδυνο, αντιμετωπίζοντας δύο Αλβανούς κακοποιούς, προκειμένου να επιτελέσει το καθήκον του ως προστάτης της κοινωνίας και του νόμου. Δεν δίστασε να το επιτελέσει κάτω από αντίξοες συνθήκες, στους -15 βαθμούς, στις 01:00΄τα μεσάνυχτα, μέσα σε ένα πυκνό δάσος, περπατώντας 2 χιλιόμετρα μακριά από τον δρόμο. Είχε οικογένεια και ένα παιδάκι που τον περίμενε να επιστρέψει στο σπίτι.
    Ο αστυνομικός, έχασε ότι πολυτιμότερο είχε: ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΟΥ ΤΗΝ ΖΩΗ. Το έκανε για να ωφεληθούν οι άλλοι και όχι βεβαίως ο ίδιος!
    Η «εργασία» του αυτή, πόσο κοστολογείται; Ο μισθός των 800ευρώ, πιστεύει κανείς ότι αντιστοιχεί στην ζωή του;
    Ο αστυνομικός υποθηκεύει στην αποστολή του, την ίδια του την ζωή!
    Ο εκπαιδευτικός υποθηκεύει στην αποστολή του, την ενέργειά του για να παιδεύει δημιουργικά!
    Αν και οι δύο επιτελούν κοινωνικό έργο (άρα είναι λειτουργοί), η σύγκριση είναι άδικη.
    Συμφωνούμε λοιπόν, μόνο στο ότι η κοινωνία θα πρέπει να αμείβει καλά τους λειτουργούς της (αναλόγως των δυνατοτήτων της).
    Δεν δέχομαι όμως ότι μπορεί να υπάρχει αναλογικότητα στην προσφορά ενός λειτουργού και τον μισθό του.
    ΛΥΚΙΟΣ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. χα χα χα τι βλεπω!!!!!!! παλι αλλαξε η α ω και φορεσε τα ρουχα της αλλιως "Aya"
    χα χα χα !!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Εχω την εντυπωση οτι η Aya δεχεται επιθεση, αδικη και ανανδρη γιατι προερχεται από αννώνυμο!!! Θα ελεγα στον ανωνυμο να μην συνεχίσει αυτήν την ασκοπη επιθεση γιατι δεν εχει και νοημα!!! Κωστας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Φίλε Ανώνυμε, ο Κώστας έχει δίκιο. Δεν είναι σωστό να καταγγέλλεις κάποιον ή κάτι εκ του ασφαλούς (ανώνυμα). Η στοιχειώδης ηθική, λέει ότι πρέπει να το καταγγέλλεις ενυπόγραφα ώστε να μπορέσεις να εισπράξεις και την απάντηση από αυτόν που κατηγορείς. Αν μπούμε στην ουσία της καταγγελίας που θέλεις να προβάλλεις, σε ρωτώ τι νόημα έχει ακόμη κι αν ισχύει η υποψία σου. Δηλαδή ακόμα και αν υποθέσουμε ότι ο Α-Ω εμφανίζεται ως Aya, άρα έχει διάθεση να παρουσιάζεται με νέο πρόσωπο, γιατί να μας ενοχλήσει αυτό; Πιστεύεις ότι αυτό ενέχει κάποιον κίνδυνο για τους υπόλοιπους; Βλάπτεται κανείς, ιδίως μάλιστα από μια ευγενική παρουσία, όπως αυτή της Aya;
    Επειδή μάλιστα ενδέχεται οι υποψίες σου να είναι εσφαλμένες (και αυτό το γνωρίζεις, γι αυτό και σχολιάζεις ανώνυμα), κινδυνεύεις να κατηγορείς άδικα και απρόκλητα, μια νέα φίλη του Καταχθόνιου Δαίμονα.
    Επειδή είναι πάγια τακτική σε αυτό το ιστολόγιο, να προστατεύονται όλοι οι φίλοι που σχολιάζουν με ευπρέπεια, από άδικες και κακόβουλες επιθέσεις, θα σε παρακαλούσα αν θελήσεις να επανέλθεις να το κάνεις επώνυμα και υπεύθυνα! Μπορείς να έλθεις σε διάλογο μαζί της και να εξηγήσεις τι είναι αυτό που σε έχει ενοχλήσει.
    Δεν θα επιτρέψω άλλο ανώνυμο σχόλιο, που να αφορά την Aya.
    ΛΥΚΙΟΣ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Αγαπητέ Ανώνυμε, ( Κώστα, Λευτέρη, Μάνο, Απόστολε......) γειά σου.
    Τα λάθη είναι για τους ανθρώπους. Είναι κάποιοι που μου χρωστούν μεγαλύτερη
    συγνώμη απο την δική σου. Οι δικίες σου ανασφάλειες μόνο σαν χάδι στο μάγουλο μου μπορώ να τις νιώσω.
    Να όμως επειδή όντως είμαι νέο μέλος στο Ιστολόγιο αυτό δεν μετρώ δηλ πάνω απο 1 μήνα δεν εχω προλάβει ακόμη να διαβάσω όλα τα άρθρα και σχόλια
    για να καταλάβω και τις αντιπαραθέσεις σας, σ ευχαριστώ όμως που μου δίνεις
    την ευκαιρία να πω λίγα πράγματα για μένα. Η καταγωγή μου είναι απο ένα μικρό χωρίο ( Παπαδάτες ) στο Νομό Πρεβέζης στην Ήπειρο. Είμαι 35 ετών.
    Θεωρώ λοιπόν ότι είμαι πολύ γενναία γιατί ενώ έχω αναλάβει πολλούς ρόλους στην ζωή μου συνεχίζω να επιδιώκω και την Ακαδημαϊκή μου εξέλιξη.
    Ο σπουδαιότερος ρόλος είναι αυτός της μητέρας ( 3 παιδιών ). Παράλληλα παλεύω να ανταπεξέλθω ΚΑΙ επαγγελματικά σε δύσκολους καιρούς και
    προσπαθώ να είμαι πάντα αισιόδοξη ακόμη και
    όταν κάθε μέρα ψαλιδίζουν τα φτερά μου, τα όνειρά μου, τις ελπίδες μου. Αλλά ΘΑ τα καταφέρω! Δεν λυγίζω, δε θα πέσω! Δε θα το βάλω κάτω.
    Επίσης να μην ξεχάσω να αναφέρω και έναν απο τους βασικούς λόγους που δεν προσπέρασα απλα το Ιστολόγιο είναι οτι μαθαίνω νέες λέξεις. Είναι φοβερό το επίπεδο
    σκέψης και χρήσης της Ελληνικής γλώσσας. Πω πω όταν σας διαβαζώ πρέπει να ανοίγω και λεξικό μαζί!!!! :-) Δυστυχώς το λεξιλόγιο μου είναι πολύ φτωχό σε σχέση
    με το δικο σας. :-( αυτό είναι όμως κάτι που μπορώ να το καλλιεργήσω με το χρόνο!!!
    Πολιτικά δεν ανήκω κάπου γιατί ακόμη δεν εχω μελετήσει την Δεοντολογία, την ιστορία, τις πράξεις και τα αποτελέσματα του κάθε κόμματος
    ώστε να δω τι με εκφράζει και θα θελά αυτή την φορά υπεύθυνα να δώσω την ψήφο μου εκεί που αξίζει.


    Νομίζω οτι αυτή η εισαγωγή ήταν αρκετή.
    Σας εύχομαι ένα καλό παραγωγικό και ζεστο Σαββατοκύριακο. Να 'στε καλά

    ΜΕ εκτίμηση.
    Γιώτα

    ΠΣ: Να θυμίσω οτι το party με το ανώνυμο Internet έχει τελειώσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Φίλη Γιώτα (ή Aya), καλωσορίζω την καλή σου προαίρεση και την αποκάλυψη της ταυτότητός σου! Ελπίζω να ανταμειφτείς από αυτόν τον χώρο που επέλεξες να επισκέπτεσαι και οι προσδοκίες σου να ευοδώσουν. Εμείς θα είμαστε πάντα πρόθυμοι να ακούσουμε τις απόψεις σου και να συζητήσουμε για όποιο θέμα θελήσεις. Μπήκες σε έναν φιλόξενο και ανοιχτό χώρο. Δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε τις πολιτικές σου απόψεις, ούτε τι ψηφίζεις. Αυτά ας τα κρατήσεις για τον εαυτό σου. Εννοώ ότι κανείς δεν θα απαιτήσει να πάρεις θέση, εκτός κι αν το επιθυμήσεις εσύ. Εξάλλου, ο χώρος μας δεν χαρακτηρίζεται για την ενασχόληση με τα πολιτικά ζητήματα, τουλάχιστον σε κομματικό επίπεδο. Ασχολείται με θέματα υψηλής πολιτικής, ηθικής, μα κυρίως φιλοσοφίας.
    Καλή σου μέρα και καλή δύναμη!
    ΛΥΚΙΟΣ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Εγώ να καλώς ορίσω την συμπατριώτισσα μου Aya ( αφού η καταγωγή μου κρατάει από Σούλι μεριά γι'αυτόν τον λόγο και επιμένω να δείχνει εκείνη την περιοχή το windget δεξιά της οθόνης ) που με την φιλική της διάθεση αλλά και το κατατοπιστικότατο σχόλιό της, έβαλε τον-την σχολιαστή-στρια που προσπάθησε ακόμη μια φορά να επιφέρει την διαβολή στην θέση του -της ,ωσάν να ήταν καιρό θαμώνας αυτού του ιστότοπου .

    Δεν ήταν η πρώτη φορά , μα ούτε θα είναι και η τελευταία η οποία θα βάλετε κάποιος-α θαμώνας αυτού του ιστότοπου αγαπητή Aya , εγώ όμως έχω να σου θυμίσω την καταγωγή μας .
    Εκείνα τα μέρη έχουν μάθει να παράγουν << σκληρά καρύδια >> και κάτι τέτοιες ενέργειες απλά φαίνονται ως χάδι στα αυτιά μας και μας συνεπαίρνει εκείνο το ξερομερίτικο Aya που μας κάνει να είμαστε πιο προετοιμασμένοι μετέπειτα για όλα , αλλά ... να μην τα παρατάμε .

    Εγώ και πάλι να σε καλωσορίσω και να σου πω να χαίρεσαι τα τρία παιδιά σου, να είσαι πάντοτε δυνατή και ... ετοιμοπόλεμη γιατί το'χει ο τόπος μας να μην προσκυνάμε .


    ΜΕ ΤΟΝ ΕΙΛΙΚΡΙΝΗ ΜΟΥ ΣΕΒΑΣΜΟ

    Α Ρ Μ Α Γ Ε Δ Ω Ν

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Γιώτα, τιμή μας να φιλοξενουμε μια αγωνιστρια της ζωής! Σεβασμός στον ρόλο της μανας-εργαζομενης με 3 παιδια. Μπραβο για την συνεχεια των σπουδων σου, αυτό σημαινει δυναμη χαρακτήρα και γενναια γυναίκα. Οι σπουδες σου σε τι ε΄ιναι αν επιτρέπεις; Καλως ηρθες. Κωστας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Καλώς σας βρήκα. Τμήμα Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας - distance learning.
    Με την ευγενική χορηγία πολύ αγαπητών και συγγενικών μου προσώπων που πιστεύουν σε μένα.

    Παράλληλα παρακολουθώ κάποια μαθήματα όσο μου το επιτρέπει ο περιορισμένος
    ελεύθερος χρόνος μου γενικού ενδιαφέροντος στο coursera.org για προσωπική ανάπτυξη
    τα οποία είναι και δωρεάν.

    ε...πως να το πω πιο απλά δε θέλω να ακουστώ και μπανάλ
    καταλαβαίνετε.... προτιμώ να βουτάω μέσα στις σελίδες ενός ebook και να κολυμπάω
    στις λέξεις αφού έχω παίξει, δημιουργήσει, κοιμίσει τα παιδιά,παρά να παίρνω το όπιο που
    θέλουν να με ποτίσουν και να χαλιναγωγήσουν μέσω κάποιων τηλεοπτικών σειρών για να
    με προετοιμάσουν για αυτά που έρχονται μετατρέποντάς με παράλληλα σε ένα ακόμη
    άβουλο μέλος αυτού του οχλαγωγημένου πολυπόθητου όχλου.

    Έχω κουραστεί. Όμως θέλω να προσφέρω ότι καλύτερο μπορώ στα παιδιά μου. Απο το να είναι γεμάτο το ψυγείο...έως και το επίπεδο
    της γλώσσας που θα χρησιμοποιώ μέσα στο σπίτι μου την γωνιά μας των φωλιά μας για την εσωτερική τους εξέλιξη
    την αύριο - μεθαύριο δεοντολόγία τους - στάση τους απέναντι στην ζωή τους, τις αξίες και τις ηθικές, του να έχουν προοπτική και το
    πως μπορούν να είναι πραγματικά ευτυχισμένα. Νιώθω υπόλογή απέναντι τους και πρέπει να τα προστατέψω.

    Χμμμ...πάλι άνοιξα το στόμα μου και έβγαλα μαργαριτάρια δεν πειράζει όμως άντε να κατανοήσεις τα άδυτα του ασυνειδήτου (Sigmund Freud).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Για αυτά τα ...μαργαριτάρια είμαστε και εμείς εδώ, φίλη Γιώτα! Σε συγχαίρω για τις επιλογές και την στάση σου, απέναντι στη ζωή και τις δυσκολίες της. Είναι πολύ θετικό που αναζητείς τις γνώσεις παρά τις δυσκολίες, ενώ ταυτόχρονα δεν χάνεις τον βασικό σου στόχο σε ότι αφορά τα παιδιά και το μέλλον τους. Θα έλεγα όμως, να μην παραγκωνίσεις την επαφή με την καθημερινότητα και την τριβή με το κοινωνικό σου περιβάλλον, τουλάχιστον τόσο, όσο δεν θα σε ενοχλεί. Η επιλογή του κλάδου της ψυχολογίας, εξηγεί πολλά βεβαίως για την προσωπικοτητά σου και τις επιλογές της. Εύχομαι μέσα από τις γνώσεις που θα πάρεις, να βρεις τις απαντήσεις που ψάχνεις.
    Κάποιοι φίλοι σχολιαστές και εγώ μαζί τους, έχουμε κοινές αναφορές με αυτές που περιέγραψες μιλώντας για σένα. Ανησυχούμε το ίδιο για τα παιδιά μας, για το μέλλον τους, για την ποιότητα της ζωής μας (όχι την υλική ευμάρεια, αλλά την πνευματική και ηθική), αλλά και εν γέννει, το μέλλον του έθνους μας και όλης της ανθρωπότητας!
    Όταν σου περισσεύει χρόνος, μπορείς να ταξιδεύεις στις παλαιότερες αναρτήσεις του Καταχθόνιου Δαίμονα, αλλά και να κάνεις σχόλια σε όσο παλιά κι αν είναι αυτή. Εγώ θα σου απαντήσω άμεσα (και όχι μόνο εγώ).
    ΛΥΚΙΟΣ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αφήστε το σχόλιό σας
Φίλοι του ιστολογίου, παρακαλώ να κάνετε ελεύθερα τον σχολιασμό σας, αλλά να απέχετε από ύβρεις και προσβολές προσώπων, καθώς και να χρησιμοποιείτε την Ελληνική γλώσσα και γραφή (όχι greeklish). Προσβλητικά και υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται. Επίσης διαγράφονται spam και διαφημίσεις άλλων ιστολογίων, αλλά και κάθε άλλο σχόλιο που δεν συνάδει με το ύφος και το ήθος που ορίζει ο δημιουργός και διαχειριστής του ιστολογίου.

ΠΡΟΣΟΧΗ:
Τα σχόλια ελέγχονται πριν δημοσιευθούν.



.